ÐÏࡱá>þÿ ÀÂþÿÿÿŒœŸ¿ÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿì¥Áq`ð¿óybjbjqPqP \::5j£ÿÿÿÿÿÿ€000L|8ŽŽŽÄxžžžÀܺd@ŒxŸôbPŸ`ŸvŸvŸvŸvŸvŸvŸ’í”í”í”íC×í4 ñ4?ô$ öhˆøDcôŽvŸvŸvŸvŸvŸcôŽŽvŸvŸxô ç ç çvŸÔŽvŸŽvŸ’í çvŸ’í ç ç:Âì,ŽŽívŸDŸ °â*Ÿü±ÅžJÖzîì ’íŽô0Ÿôøì ÌùÄäêÌùíÌùŽí çvŸvŸvŸcôcô®æ^vŸvŸvŸŸôvŸvŸvŸvŸxxx€±žxxxžxxxŽŽŽŽŽŽÿÿÿÿ  Pleidooi voor het gebruik van hedendaagse beeldmiddelen en technologieën bij de toepassing van kunst in openbare ruimten Geertrui van de Craats Inhoud 1. Inleiding blz. 3 Aanleiding Doel Werkwijze en onderzoeksgebied 2. Kader blz. 4 3. Potentie en meerwaarde van elektronische kunst blz. 5 4. Het gebruik van elektronische media bij kunst in de openbare ruimte blz. 6 Levensduur Kosten Beheer en onderhoud blz. 7 Productietijd Mediakunst strenger beoordeeld? Een inhaalrace blz. 8 5. Conclusies en aanbevelingen blz. 9 6. Bespreking van een aantal kunstwerken blz. 10 Film Videoprojectie blz. 11 Videomonitoren blz. 13 Grafische displays blz. 17 Elektronische tekstdisplays blz. 20 Interactieve werken blz. 22 Bijlage 1. Referentielijst van geïnventariseerde kunstwerken blz. 25 2. Lijst van instellingen en bedrijven blz. 30 Geertrui van de Craats, juli 1999 Inleiding Dit pleidooi is het resultaat van een onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van hedendaagse beeldmiddelen en technologieën bij kunst in de openbare ruimte. Het onderzoek is geïnitieerd en uitgevoerd door Geertrui van de Craats en wordt ondersteund en gefinancierd door Stroom hcbk in Den Haag, het Amsterdams Fonds voor de Kunst, de Rotterdamse Kunststichting en het Centrum Beeldende Kunst in Groningen. Het rapport bestaat uit meerdere delen. Het eerste deel beschouwt het gebruik van hedendaagse media in het publieke domein en gaat ter illustratie wat dieper in op een aantal kunstwerken. De bijlage beschrijft kort de overige projecten die zijn getraceerd en bevat een lijst van bedrijven en instellingen die bij de opdrachten betrokken waren. Daarna volgt een lijst met geraadpleegde personen. Aanleiding Er waren twee aanleidingen voor dit onderzoek. Beleidsmakers die zich met mediakunst in het publieke domein bezighouden, komen een aantal vooroordelen tegen. Daaraan gekoppeld speelt de vraag waarom mediakunst zo minimaal is vertegenwoordigd in de openbare ruimte. De opdrachtgevers wilden behalve een antwoord op bovenstaande vraag ook weten met welke argumenten de vooroordelen tegen mediakunst zijn te ontzenuwen. Daarnaast zijn zij geïnteresseerd in de meerwaarde van de nieuwe media en in hetgeen zij aan de bestaande vormen toevoegen. Doel Het onderzoek dient als referentie en oriëntatie voor de opdrachtgevers ter ondersteuning van hun plannen. Daarnaast wordt het rapport gepubliceerd, zodat ook collega’s met gelijksoortige ideeën er baat bij kunnen hebben. Het kan desgewenst dienen ter informatie van sponsors of externe financiers van projecten. Verder heeft het een functie voor kunstenaars die zich op dit gebied oriënteren. Werkwijze en onderzoeksgebied Voor het onderzoek zijn zoveel mogelijk projecten geïnventariseerd en gesprekken gevoerd met betrokkenen, zowel opdrachtgevers als kunstenaars. Bij de inventarisatie lag de nadruk op al voltooide projecten en projecten die op korte termijn tot stand zullen komen. Het onderzoek beperkte zich tot (semi-) permanente projecten omdat de uitvoering daarvan duurdere en duurzamere oplossingen vraagt dan van tijdelijke presentaties. Daarnaast vragen projecten die continu in bedrijf zijn voor beheer en onderhoud speciale regelingen, die vergaande financiële consequenties kunnen hebben. Tot slot: De nadruk lag op projecten waarbij gebruik wordt gemaakt van digitale Technieken voor het genereren van beeld. Geluid, licht en beweging zijn niet actief onderzocht en zijn alleen geïnventariseerd als ze werden aangetroffen. 2. Kader De technologische revolutie van de laatste decennia heeft nog altijd een grote invloed op ons dagelijks leven, de maatschappij, de kunst en de publieke ruimte. De opkomst van nieuwe computergestuurde technologie brengt wederom grote veranderingen teweeg. Communicatie en informatieverschaffing functioneren tegenwoordig geheel anders door de fax, de mobiele telefoon en het internet. Daarnaast leidde de toepassing van digitale technieken tot een geheel nieuwe beeldcultuur. De vele nieuwe mogelijkheden brachten een stroom van toepassingsvormen op gang die het publieke en private domein en de beleving daarvan aanzienlijk hebben veranderd. Daarnaast kwam de idee van een homogene ordelijke wereld, waaruit de huidige politieke, sociale en culturele structuren zijn voortgekomen, onder druk te staan. Waren eerst orde en overzichtelijkheid pijlers van de samenleving, nu lijken toeval en complexiteit veel betere handvatten om de werkelijkheid te begrijpen. Mediakunst is geen op zichzelf staand fenomeen. Kunstenaars zoeken altijd naar nieuwe expressiemiddelen om het gevoel van een eigen tijd gestalte te geven. Binnen de beeldende kunst, muziek, theater en vormgeving gebruiken ze de elektronische media om nieuwe toepassingen te onderzoeken en te verbeelden. Zij verkennen de uitbreiding van de technische mogelijkheden en de inhoudelijke vernieuwing van bestaande media. Begin deze eeuw gaven film en fotografie, doordat het reproduceerbare media zijn, een andere waarde aan de tot op dat moment hoog geschatte uniciteit van het kunstwerk. Reproduceerbaarheid was bij de giet- en druktechniek wel bekend, maar de hand van de kunstenaar bleef zichtbaar. Bij de moderne techniek is dat niet meer het geval. Computertechnologie bracht nog andere belangrijke vernieuwingen: de principes van non-lineairiteit, interactiviteit en virtualiteit. Mediakunst heeft daardoor een eigen idioom en esthetische waarde ontwikkeld. De nieuwe media gebruiken tijd niet meer narratief. Tijd wordt verlengd of verkort en de volgorde van gebeurtenissen loopt niet meer synchroon. Film was het eerste medium waarbij dit mogelijk was. Computergestuurde digitale uitingen zijn non-lineair. Bij analoge media zoals video, is er sprake van een geconstrueerd tijdsverloop, een proces met een begin en eind . Door de computer kan de gebruiker op ieder gekozen tijdstip in dit proces ingrijpen en interactief de uiterlijke vorm van het kunstwerk mee bepalen. Hij is niet langer alleen consument maar ook participant. De virtuele omgeving is de meest extreme uiting van de nieuwe verworvenheden. Dit is een eigen werkelijkheid die volledig door de computer wordt gesimuleerd. De digitale driedimensionale voorstellingen blijven immaterieel binnen de computer en het computerscherm of een projectie fungeren als venster op die wereld. Bij de inventarisatie is voornamelijk uitgegaan van de voor het publiek toegankelijke openbare binnen- en buitenruimte: pleinen, gevels van gebouwen en tunnels, maar ook stations, gemeentehuizen en bibliotheken. Elektronica en computertechnologie hebben het begrip openbare ruimte opnieuw gedefinieerd. Naast de traditionele fysieke openbare ruimte is er het virtuele domein van radio, televisie en het internet bijgekomen. Zowel fysieke als virtuele publieke ruimten zijn constant in beweging, in tegenstelling tot het museale of private domein. Het zijn geen statische werelden maar dynamische, waarin mensen zich verplaatsen. In de context van het onderzoek is de virtuele publieke ruimte buiten beschouwing gelaten wanneer projecten uitsluitend betrekking hebben op die gesimuleerde wereld. Wanneer het internet is geïntegreerd in het kunstwerk en bijvoorbeeld door middel van een internet-site invloed uitoefent op de beleving ervan, is het er wel bij betrokken. 3. Potentie en meerwaarde van elektronische kunst De technologische revolutie heeft het bestaansniveau van de mensheid aanmerkelijk veranderd. Het gevaar dreigt dat de mens in hoog tempo van de technische ontwikkelingen vervreemdt. Mediakunst heeft, zonder de kunstenaars hier een maatschappijvormende taak te geven, de mogelijkheid een tegengeluid hoorbaar te maken. Naast het schetsen van het ideaal van de computergestuurde wereld, kan zij bijdragen tot het vormen van een kritisch cultuuroordeel door metaforen te introduceren waarin niet de machine, maar de mens het uitgangspunt is. Elektronische kunst is een weerslag, een uiting van de beleving van onze tijd, waarin andere waarden en normen zijn gaan gelden, binnen de samenleving en de kunst. Kunst zal niet alleen op de traditionele manier voortgaan. Het is gemeengoed dat de kunstenaar zich artistiek rekenschap geeft van de veranderingen, ze bewust onderzoekt en interpreteert, om het gevoel van de eigen tijd gestalte te geven. Mediakunst is een ruimtelijke kunstvorm die zich zowel binnen het fysieke als virtuele domein manifesteert en waarvan beweging een elementair kenmerk is. Het heeft de ambitie zowel technisch als inhoudelijk in te spelen op een omgeving. Bovendien voegt het zich naar de ruimte, reageert daarop en neemt de functie ervan als inspiratiebron. Mediakunst is geen autonome kunst die ter verfraaiing of decoratie dient, maar een geïntegreerde toepassing die iets kan toevoegen aan het proces, de ruimtelijkheid en het gebruik van de omgeving. Kunstenaars van dit moment hebben weer behoefte om verantwoording af te leggen aan de samenleving. Zij willen er niet meer buiten staan, maar maatschappelijke processen aan de orde stellen en het publiek betrekken bij het kunstwerk. Interactiviteit maakt de toeschouwer letterlijk deelnemer aan het kunstwerk. Mediakunstenaars maken vaak gebruik van beelden en verschijnselen uit het dagelijks leven, wat de confrontatie met de wereld van de toeschouwer heel reëel maakt. Nieuwe media biedt de kunstenaars de mogelijkheid de kunst werkelijk van zijn sokkel te halen. 4. Het gebruik van elektronische media bij kunst in de openbare ruimte De vooroordelen tegen het gebruik van aan technologie gebonden expressiemiddelen bij openbare kunst komen voort uit de traditie van de kunst zelf. Deze hield zich tot voor kort bezig met het interpreteren en herscheppen van de werkelijkheid. Bewerkte materialen weerspiegelden onze ervaringen en verlangens. Uniciteit, originaliteit en materialiteit waren de kwaliteitscriteria. Door de moderne technologieën is kunst geen uniek product meer, maar een proces dat aan verandering onderhevig is. Mediakunst is dynamisch, immaterieel en niet absoluut. De klassieke kunstbeschouwing heeft noch esthetisch, noch materieel het juiste begrippenapparaat om mediakunst te beoordelen. Om mediakunst werkelijk een kans te geven, moeten politici en opdrachtgevers bereid zijn de principes van de vernieuwing te onderkennen en deze kunstvorm op zijn eigen merites beoordelen. Levensduur Het alom gewaardeerde standbeeld op het plein heeft plaats gemaakt voor hedendaagse vormen, toch willen politici en opdrachtgevers iets aanwijsbaars en tastbaars nalaten. Men gaat er nog steeds van uit dat openbare kunst “voor eeuwig” is en vindt de levensduur van de meeste elektronische kunstwerken te kort. Inmiddels bestaat er ook een andere visie op openbare kunst. Een aantal opdracht-gevers beseft dat niet alle kunst tijdloos is. De openbare ruimte is veranderlijk, de kunstvormen daarbinnen dus ook. Steden als Amsterdam en Den Haag hebben in contracten met kunstenaars opgenomen dat zij niet langer dan 5 of 10 jaar verplicht zijn tot het presenteren van een beeld. Opdrachtgevers die vanuit die visie voor mediakunst kiezen, wijzen erop dat het procesmatige en de interactie met de omgeving juist de kracht van deze kunstvorm is. Kosten Bij openbare kunst in het algemeen, komt het regelmatig voor dat het procédé voor een toepassing te kort schiet of zelfs ontbreekt. De ontwikkeling van een nieuwe methode maakt het lastig de kosten in te schatten. Door de snelle ontwikkelingen op technologisch gebied is dat bij mediakunst ook erg moeilijk. Door de hoge kosten komt een voorstel tot zo’n kunstwerk soms niet verder dan de schetsontwerpfase. Bij de besproken kunstwerken staan voorbeelden met verschillende budgetten. De kosten zijn afhankelijk van de drager en de techniek, die voortvloeien uit de aard, inhoud en intenties van het project. Wanneer gebruik wordt gemaakt van een internet-site met een constante aansluiting moeten goede afspraken over de kosten hiervan gemaakt worden. Bij de uitgevoerde opdrachten was al in de schetsontwerpfase duidelijk dat het beschikbare budget te klein zou zijn. De opdrachtgever maakte geld vrij of zocht naar extra financiering. Wanneer de kunstwerken toch duurder blijken, draaien zoals niet ongebruikelijk is in de opdrachtenpraktijk, de kunstenaars en bedrijven die bij de opdracht betrokken zijn, voor de extra kosten op. Bovendien zijn bedrijven vaak bereid in de vorm van diensten, materialen of extra tijd in de ontwikkelingsfase van het product te investeren. Zij zien de problemen die de kunstenaars aan hen voorleggen vaak als uitdaging en de oplossing als investering in de toekomst. De kunstwerken zijn een uitbreiding en nieuwe toepassing van hun product. In sommige gevallen betekende gebruikmaking van de technische faciliteiten van de instelling die het kunstwerk ‘huisvest’ een belangrijke besparing op de kosten. Beheer en onderhoud Opdrachtgever en kunstenaar moeten bij besluitvorming rekening houden met het reserveren van financiële middelen en het maken van goede afspraken voor onderhoud en beheer. Opdrachtgevers dienen het onderhoudsbudget voor het kunstwerk apart te reserveren en niet zoals één kunstenaar overkwam, het bij de algemene middelen te voegen. Mediakunst blijft door het gebruik van elektriciteit en elektronica storingsgevoelig. Dit hoeft geen probleem te zijn. De hele wereld hangt aan elkaar van elektronische en elektrische netwerken. Met “adoptie” van een project op de plek waar het is geplaatst, kunnen veel problemen voorkomen worden. Het is belangrijk te weten wie ter plekke verantwoordelijk is voor het kunstwerk, de continuïteit en het onderhoud. Het is handig een draaiboek te maken voor wanneer storing optreedt. Tevens is het aan te raden het kunstwerk op te nemen in de algemene lijst voor beheer en controle van installaties in en om het gebouw. Meestal werken de installaties die zijn onderzocht na enige opstartproblemen goed. Internet-sites kunnen wel een kwetsbare schakel zijn, omdat de verbinding hiervan gemakkelijk kan wegvallen. Daarnaast zijn ze gevoelig voor hackers. Doorgaans zijn er onderhoudscontracten met bedrijven; in een aantal gevallen met de kunstenaar. Het is aan te raden zoveel mogelijk gebruik te maken van bedrijven in de omgeving zodat men bij calamiteiten snel ter plekke is . Kunstenaars houden lang zelf een oogje in het zeil. Vaak brengen zij zelf de opdrachtgevers op de hoogte van mankementen. Productietijd De veronderstelde lange ontwikkeltijd van mediakunst is nogal eens een bezwaar. Voor een aantal toepassingen is dat inderdaad het geval, ondanks de snelle technologische ontwikkeling. Veel kunstwerken zijn nog prototypen; het eerste product dat met een nieuwe toepassing werkt. Voor een prototype is in de eerste fase vaak meer geld nodig dan gebruikelijk. Dit leidt soms tot uitbetaling in andere termijnen dan gangbaar is. Bij de in hoofdstuk 6 besproken projecten zijn geavanceerde kunstwerken die in minder dan een jaar zijn ontwikkeld. Steeds meer bedrijfjes en instellingen concentreren zich op speciale onderdelen, werken daardoor sneller en efficiënter en verkorten de ontwikkelings- en uitvoeringsperiode. Mediakunst strenger beoordeeld? Een aantal problemen dat zich bij openbare opdrachten kan voordoen, zoals budgetoverschrijding, onderhoudsgevoeligheid en het uitlopen van de ontwikkelingsfase komt ook voor bij toepassing van andere kunstvormen. Het onderzoek wijst uit dat het mediakunst zwaarder wordt aangerekend. Commissies kunnen bijvoorbeeld een vertragende factor zijn door het langzame tempo van besluitvorming. Hierdoor bestaat het risico dat kunstenaars en uitvoerders onnodig onder druk komen te staan en neemt de kans op het maken van fouten toe. Onderhoud en beheer van kunstwerken in de openbare ruimte worden sowieso door veel opdrachtgevers onderschat. Dat fenomeen is dus niet voorbehouden aan de mediakunst alleen. Een inhaalrace De inventarisatie duidt op terughoudendheid bij het verstrekken van opdrachten voor mediakunst in de openbare ruimte. De meeste voorbeelden bevinden zich in het westen en midden van het land, in de regio zijn enkele voorbeelden te vinden. Er is echter een inhaalrace gaande. Veel van de meer dan dertig beschreven projecten kwamen in de laatste twee jaar tot stand. Een opvallend voorbeeld is de onlangs voltooide nieuwbouw van het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. (blz 15) Van de acht opdrachten voor kunst in en rondom het gebouw gingen er vier naar projecten met nieuwe media. Het initiatief komt vaak bij de kunstenaar vandaan, deze stelt in de schetsontwerpfase een elektronisch kunstwerk voor. Daarnaast is de vraag veelal afkomstig van de architect of vormgever van het gebouw. Meestal geeft de plek waar de opdracht is gelegen er aanleiding toe. Juist in een aantal kleine en middelgrote gemeenten is al sprake van kunstwerken met nieuwe media. Blijkbaar zitten hier wethouders of beleidsmedewerkers die de potentie van mediakunst inzien en de politiek en andere betrokkenen daarvan weten te overtuigen. De grote steden verstrekken wel opdrachten voor tijdelijke projecten, maar meestal zijn het derden die permanente toepassingen mogelijk maken. 5. Conclusies en aanbevelingen De computertechnologie leidde binnen de kunst tot cruciale vernieuwingen. Nieuwe vormen van expressie met een eigen esthetische waarde en idioom hebben radicale gevolgen voor de traditionele kunstbeoefening en de beoordeling ervan. Elektronische kunst krijgt pas werkelijk een kans, als opdrachtgevers en overige betrokkenen de principes van de vernieuwing onderkennen en deze kunstvorm niet vanuit traditionele maatstaven, maar op zijn eigen merites beoordelen. Fysieke en virtuele publieke ruimtes zijn geen statische werelden maar dynamische, waarin mensen in beweging zijn. Dynamiek en procesgerichtheid maken mediakunst juist zo geschikt voor de toepassing in de openbare ruimte. Het semi-permanente karakter van nieuwe mediatoepassingen hoeft geen beperking te zijn. Het procesmatige en de interactie met de omgeving zijn de kracht van de kunstvorm. Mediakunst heeft het vermogen zich aan te passen aan veranderingen in omgeving en tijd. Mediakunst is niet per definitie duur. De kosten zijn afhankelijk van het medium, de drager en de technieken. Dagelijks ontstaan nieuwe betaalbare oplossingen. Cruciaal is een goede oriëntatie vooraf op de te gebruiken middelen. Daarnaast is het aan te raden rekening te houden met mogelijk hogere aanloopkosten, waardoor er bij gefaseerde uitbetaling, een andere verdeling nodig is dan de gebruikelijke. Zowel kunstenaars als opdrachtgevers moeten zich het belang realiseren van beheer en onderhoud. Goede afspraken met alle betrokkenen zijn onontbeerlijk, met name met de mensen ter plekke. Bij mediakunst doen zich naast specifiek technische problemen ook problemen voor die eveneens bij toepassing van andere kunstvormen in de openbare ruimte voorkomen. Opdrachtgevers en politici zouden zich bij een negatief oordeel over een project moeten afvragen of tegenslagen op de weg naar uitvoering werkelijk samenhangen met het gebruik van technologie. Het is verstandig dat opdrachtgevers één persoon belasten met de begeleiding van het project. Deze kan zich, indien nodig, zelf oriënteren en de kunstenaar ondersteunen bij ontwikkeling en besluitvorming. Wanneer door opdrachtgevers specifiek om aan technologie gebonden kunst wordt gevraagd valt al snel de term interactiviteit. Interactiviteit heeft echter alleen dan zin wanneer het ook werkelijk iets toevoegt aan de inhoud van het kunstwerk en niet Film Film is na fotografie de oudste drager binnen de moderne media. Hierbij wordt van het negatief een vertoningkopie gemaakt. Mits goed bewaard in een kluis met klimaatbeheersing kan dit negatief erg lang mee. Ondanks de snelle ontwikkelingen op digitaal gebied heeft het geprojecteerde filmbeeld nog steeds een hogere beeldkwaliteit dan dat van video. Zeker wanneer men een projectie van dichtbij ziet. Voor continu gebruik is een 35mm (stand- alone) filmprojector een vereiste. Bij doorlopend gebruik is de enige toepassingsmogelijkheid de loop-machine, waardoor de film als een oneindig verhaal te zien is. Het nadeel van een filmprojector is dat hij gevoelig is voor stof en vocht. Hij moet in een projectiecabine worden geplaatst en regelmatig worden onderhouden. Daarnaast is hij kostbaar, maar het is een duurzaam apparaat en voor gebruik op lange termijn zeer geschikt. 6. Bespreking van een aantal kunstwerken  In dit hoofdstuk wordt een aantal kunstwerken ter illustratie besproken, zodat een beeld ontstaat van het proces, de besluitvorming en de totstandkoming bij toepassing van mediakunst. Om de gekozen projecten beter te kunnen thuisbrengen, heb ik een onderverdeling aangebracht met op medium gebaseerde categorieën. Dit zijn: film, videoprojectie en monitoren, grafische en elektronische tekstdisplays en interactieve werken. Per categorie worden steeds één à twee kunstwerken behandeld. Ze worden begeleid door een kort stukje technische informatie. Deze informatie moet gezien worden als handleiding voor het gebruik van de verschillende media. Voorts geeft het een indicatie van de specifieke voor- en nadelen en de wijze waarop ze zich tot elkaar verhouden. Film Douche, Marijke van Warmerdam, 1995 Plaats: Amsterdam Airport Schiphol, tunnel ondergronds NS-station Opdrachtgever: Nederlandse Spoorwegen Kunstwerk: projectie van film-loop van 2 min. op scherm dat tegen de wand van de tunnel is geplaatst (op dit moment  is het werk niet te zien, doordat er twee sporen aan het station worden toegevoegd, het werk zal elders in Schiphol herplaatst worden) Wanneer de bezwete wereldreiziger de roltrap afkomt om in het ondergrondse NS-station van Schiphol de trein te nemen, wordt hij geconfronteerd met het beeld van een bloot bovenlichaam van een man, die heerlijk onder de douche staat. Het frisse water stroomt via het met de ogen dichtgeknepen hoofd over zijn lichaam. Om de loutering en rust die het beeld uitstraalt kan zelfs de meest gehaaste reiziger niet heen. ‘Douche’ is oorspronkelijk een vrij werk van Van Warmerdam en was in 1995 op de Biënnale in Venetië te zien. Dit werk is een 16mm versie in een oplage van drie. Marijke van Warmerdam kreeg een opdracht van de NS om iets te maken voor de stationshal. Zij vond ‘Douche’ een bij uitstek geschikt werk. Een verkoelend element in een omgeving van gehaaste, vertrekkende en aankomende mensen. Vanwege het permanente karakter werd voor deze opdracht spe- ciaal een filmopname op 35 mm gemaakt. De master ligt in een kluis van het laboratorium. Hiervan kunnen kopieën op een Projectie Bij projectie in het algemeen moet aan een aantal voorwaarden voldaan worden. Het is noodzakelijk dat de ruimte waar de projectie wordt vertoond vrij donker is. Daarnaast moet de plaats van de projector ten opzichte van het scherm zo zijn dat de toeschouwers niet in beeld lopen. Om ruimte te winnen kan, wanneer dat mogelijk is, van achteren op een licht doorlatend scherm worden geprojecteerd. Het beeld is dan wel gespiegeld. Als dit een probleem is, is projectie via een spiegel een oplossing. polyester basis gemaakt worden. De kunstenaar wil persé dat de beelddrager film is, vanwege de levensechte kwaliteit daarvan, totdat het niveau van het digitale beeld dat van de film evenaart. Voor deze opdracht moest een grote stofvrije projectiecontainer gemaakt worden. Schiphol BV heeft speciaal voor het onderhoud van alle kunstwerken iemand in dienst, die het wekelijks onderhoud van het werk ‘Douche’ op zich heeft genomen. Deze maakt de projector schoon, vervangt van tijd tot tijd de film en laat indien nodig het projectiescherm reinigen. ‘Douche’ is gedurende twee jaar zonder echte complicaties dagelijks te zien geweest van 7.00u tot 20.30u. Later werden deze tijden op verzoek van het publiek uitgebreid van 6.00u tot 1.00u ‘s nachts. Schiphol heeft de kosten van de plaatsing van het kunstwerk op zich genomen en heeft zich tevens verplicht het werk te herplaatsen. Voor het onderhoud is een bedrag gereserveerd. Marijke van Warmerdam put met haar werk uit een reservoir van beelden uit het dagelijks leven. Zij plaatst deze niet op een sokkel, maar zij kiest meer voor technieken en beelden die ons geheugen op de proef stellen. Zij vindt het belangrijk dat haar kunst zich vermengt met het leven. Zij zegt hierover: “Kunst kan het leven een draai geven en andersom. En het is mooi wanneer een kunstwerk heel dicht bij de werkelijkheid komt, er bijna in opgaat, maar toch niet”. Daarom is haar werk ook bij uitstek geschikt om in de openbare ruimte te presenteren. Van Warmerdam zegt nadrukkelijk dat er voor haar geen onderscheid is tussen kunst in de publieke ruimte of in een museum. Videoprojectie Automatic Vj- Machine:Kaap Engine 2.0.1, Gerald van der Kaap, 1998. Plaats: Tilburg, Popcentrum 013 Opdrachtgever: Tilburgse Kunststichting in opdracht van de gemeente Tilburg Kunstwerk: projectie van binnenuit naar buiten van videobeelden op een groot (1.34m x2m) lichtdoorlatend scherm boven de entree van het gebouw en binnen te zien op twee monitoren Het publiek dat voor het Popcentrum 013 in Tilburg in de rij staat wordt buiten alvast in de stemming gebracht. Boven het hoofd komt in een videoclip-achtige montage een vloed van beelden op hun af. Het beeld van een jongen die 013 op de binnenkant van z’n lip heeft getatoeëerd gaat over in een vulkaan die lava uitspuugt en als je inTilburg woont kan het ook zijn dat ineens je buurmeisje op het scherm opduikt. Binnen gekomen in het gebouw gaat het beeldgeweld door op twee monitoren boven de kassa. Video Het perspectief van video voor continu gebruik heeft door de digitale technologie een grote vlucht genomen. In plaats van een tape als drager kunnen nu grote digitale databestanden op verschillende dragers (CD-Rom, CD-I , harde schijf van de computer, solit-state video- en DVD-players) worden opgeslagen. Via de computer worden deze weer omgezet in beeld. Videoprojectie Er bestaan twee manieren voor weergave van video-signalen: de directe, zoals de traditionele beeldbuis en, voor grote beelden, de indirecte d.m.v projectie op een scherm. De markt voor beide groeit nog dagelijks. De videoprojector heeft, afhankelijk van het model, voldoende beeldkwaliteit voor projectie op zowel kleine als grote afstand. Er bestaan projectoren die speciaal voor doorlopend gebruik zijn ontwikkeld. Dit werk van Gerald van der Kaap is tot stand gekomen in het kader van de nieuwbouw van het Popcentrum 013 te Tilburg. Het valt onder het masterplan beeldende kunst dat voor dit stadsdeel door het Belgische architectenpaar Robbrecht en Daem is opgesteld. Zij wilden bij de kunsttoepassingen in dit gebied nieuwe media een kans geven. Hiertoe behoort ook een interactief geluidswerk van Hans Muller in de nabijgelegen parkeergarage Tivoli (zie blz. 29). De Tilburgse Kunststichting is voor deze opdracht bij Montevideo/TBA in Amsterdam te rade gegaan. Men was speciaal naar iemand op zoek van wie de mentaliteit van het werk aansloot bij de jongerencultuur van de bezoekers van het Popcentrum. Van der Kaap werd uitgenodigd voor een gesprek en kreeg een schetsopdracht. De opdracht- omschrijving was min of meer vrij: het maken van een kunsttoepassing voor de nieuwbouw van 013 in aansluiting op de functie en de gebruikers van het gebouw. De videobeelden van het kunstwerk worden aangeleverd via een computer waarin een database met 350, grotendeels door van der Kaap zelf gemaakte, langere en kortere beeldsequenties. Deze zijn op een intuïtieve manier “gelinkt”. Op een toetsenbord dat in de ruimte van de kassa staat moet een songtitel worden ingetoetst. De database heeft een woordenschat van 2000 voornamelijk Engelse woorden, afkomstig uit de wereldliteratuur vanaf 1752. De computer zoekt in de database naar gelinkte fragmenten en bouwt een tijdelijk beeldbestand op. Dit wordt als een loop op het scherm en de twee monitoren binnen vertoond en is nooit hetzelfde. Het buitenbeeld is alleen ‘s avonds te zien. De projectie vindt van binnenuit plaats op een scherm. Binnen is tevens muziek te horen, een combinatie van de op dat moment gedraaide muziek, met geluid of muziek die bij de verschillende clips horen. Het beheer van het kunstwerk is vrij arbeidsintensief, doordat er elke dag een andere songtitel moet worden ingetoetst. Daarom is er voor gekozen het intoetsen van de titels door de medewerkers van 013 te laten doen. Er is bewust niet voor een slagvast toetsenbord in de hal van het popcentrum gekozen, omdat hierdoor aan de interactie met de bezoekers voorbijgegaan zou worden en de database als spelletje gebruikt zou worden. Het gaat de kunstenaar niet zozeer om beloning van hetgeen ingetoetst wordt alswel om de beelden die het ingetoetste oplevert, die vervolgens als een dagelijks veranderende film afgespeeld wordt. Er was een bedrag van f 80.000,- (incl. honorarium kunstenaar, projector, computer met toetsenbord, processor, hardware en ontwikkeling software, beeldmateriaal,  scherm, monitoren en overige techniek) beschikbaar. Bij het eerste ontwerp was geen buiten projectie opgenomen. De commissie vond het jammer dat het kunstwerk zich beperkte tot het interieur. Zo is uiteindelijk Computers Computers kunnen zo gepro- grammeerd en beveiligd worden dat ze zichzelf dagelijks opstarten, ook nadat er b.v. een stroomstoring is geweest. Het gebruik van videobeelden is hierdoor een veel minder arbeidsintensieve en duurzame toepassingsvorm geworden. De computer blijft voorlopig wel een kwetsbare schakel. Aan de computer kunnen koppelingen met allerlei andere toepassingen worden gelinkt; zoals (web)camera’s, internet-sites en andere computers. De markt voor het ontwikkelen van nieuwe besturingsprogramma’s, hard- en software zal zich de komende jaren verder uitbreiden. gekozen voor de toevoeging van een buitenprojectie waardoor de kosten hoger uitvielen dan de oorspronkelijke begroting. Er bleek onder andere extra geld nodig voor de aanpassing van de gevel. De totale kosten werden begroot op een bedrag van f 160.000,-, dat uiteindelijk door de gemeente Tilburg beschikbaar is gesteld. Omdat er een aantal maanden verstreken was voordat deze beslissing tot stand kwam, liep de uitvoering van het project enige vertraging op. Het hele traject heeft uiteindelijk 2,5 jaar geduurd en liep gezamenlijk op met de uitvoering van het gebouw. Gerald van der Kaap is een rasechte multi-media kunstenaar. Hij is het voorbeeld van iemand die het digitale domein en de mogelijkheden ervan onderwerp maakt van zijn projecten. De laatste jaren manifesteert hij zich als o.a. Veejay (video-jockey, het live beelden mixen) in het clubcircuit en bij danceparty’s. Op zijn website kan de bezoeker via een link eveneens door het intypen van woorden, beelden uit een database oproepen. Voor Van der Kaap is de overstap van het private of museale domein naar het publieke niet meer dan een logisch gevolg. Videomonitoren Maasvlakte-cam.nl, Jeroen Doorenweerd, 1999 Plaats: Maasvlakte bij Rotterdam, nieuwbouw container-scan terminal van de Douane Opdrachtgever: Rijksgebouwendienst te Den Haag Kunstwerk: twee plasmaschermen: één in de entreehal van het gebouw die openbaar te betreden is, één in het bedrijfsrestaurant en een webcam op het dak van het gebouw met een interactieve internet-site De argeloze vrachtwagenchauffeur die zijn container met lading komt aanmelden wordt in de entreehal van het gebouw geconfronteerd met een groot scherm waarop een still van hem zelf van een minuut geleden te zien is. Nauwelijks bijgekomen van de verwondering wordt dit beeld alweer opgevolgd door een weids berglandschap uit een afgelegen streek. De stroom van beelden van de webcams als metafoor voor de uithoeken van de wereld waar de containers vandaan komen. Jeroen Doorenweerd reageerde in januari 1998 op een advertentie in BK-informatie voor een kunsttoepassing bij de nieuwbouw van de Douane container-scan terminal. Vanwege zijn eerdere werk, dat van materiële aard was, ging een commissie met o.a. adviseurs van de rijksbouwmeester en een vertegenwoordiger van de Douane op atelierbezoek. Doorenweerd wist hen enthousiast te krijgen voor zijn eigen fascinatie voor de webcams van het world wide web. De mogelijkheden hiervan en de relatie die Het internet Het internet is een wereld- omspannend netwerk van computers die communiceren met behulp van een gemeenschappelijke taal. Aansluiten hierop kan met een modem via de telefoonlijn of de kabel . Naast communiceren is het ook mogelijk informatie beschikbaar te maken via een internet-site. Deze kan door iedereen die is aangesloten bezocht worden. Een site kan interactief gemaakt worden, zodat de geen die hem bezoekt erop kan reageren. De wereld van het internet is een denkbeeldige, virtuele wereld. Webcams Over de hele wereld staan meer dan 3000 camera’s opgesteld die via een site op het internet beelden verspreiden. Je kan op deze webcam-sites inloggen. Het zijn (enkele uitzonderingen daar- gelaten) geen bewegende beelden, maar stills, die na enkele seconden worden vervangen door een volgend beeld. Ze gaan continu door met plaatjes schieten, ongeacht wat er te zien is. De camera’s zijn niet opgesteld door professionals en de beelden hebben een lage resolutie. Iedereen die dat wil kan er zelf een aansluiten op het net. de webcam-beelden uit verre oorden hebben met de functie van de terminal, waar containers eveneens vanuit de gehele wereld naar de Maasvlakte komen, gaven de doorslag en er werd besloten hem de opdracht te geven. De beelden die op de plasmaschermen te zien zijn, worden via een permanente internetverbinding door een speciaal ontworpen computerprogramma van 100 webcam-sites over de gehele wereld geselecteerd. Iedere site is 36 sec. en éénmaal in het uur op twee in het gebouw geplaatste schermen te zien. Onderaan in het beeld is een tekst met locatie, datum en tijd. In de reeks opnames van de webcams zijn de beelden opgenomen van de webcam die op het eigen gebouw staat. Deze camera is via een internet- site met behulp van je computer met de muis te bedienen. Hij beschikt over een nieuwe en bijzondere techniek; men kan hem b.v. in- en uitzoomen of draaien. Het scherm in het restaurant van het gebouw (is niet openbaar) is gesitueerd tussen twee ruiten van de glaswand met een panoramisch uitzicht op de Maasvlakte. Alles wordt aangestuurd vanuit een centrale computer die in een aparte ruimte in het gebouw is geplaatst. Doorenweerd werkte gedurende deze opdracht samen met een technisch assistent Momenteel is er een bedrag van f 250.000,- (incl. honorarium, camera, plasma- schermen, computer met hard- en software, modem, onderhoud, uitvoering en plaatsing van het geheel) beschikbaar, voldoende om 2,5 jaar op deze wijze het project te presenteren. Er moest wel voor extra financiering worden gezorgd, deze is o.a. gevonden in sponsoring door de provider die manuren heeft afgestaan voor het schrijven van de programmatuur en gratis advies. Daarnaast is er voor gezorgd dat de site is beveiligd tegen hackers. Oorspronkelijk zou er gebruik worden gemaakt van projectie op schermen, maar daar waren de ruimtes niet donker genoeg voor. Er is wel geld voor onderhoud en het up-daten van de webcams, niet voor calamiteiten. Het project is in nog geen jaar ontwikkeld en tot stand gekomen. Jeroen Doorenweerd is o.a. bekend van zijn tuin bij ‘De Pont’ in Tilburg in 1992 en het zwembad in de tuin van de gevangenis in Vught (1996), dat nogal veel stof heeft doen opwaaien. Over het algemeen maakt hij gebruik van eenvoudige vormen die zich kenmerken door de sensatie van rust, ruimte en vrijheid. Hij ontwierp en maakte o.a. een aantal uitzichtplekken. Het webcam-project van Doorenweerd kan dan ook gezien worden als voortzetting van zijn werk, ditmaal biedt hij ons echter een uitzicht op de gehele wereld. videomonitoren De mogelijkheden voor het gebruik van monitoren zijn erg uitgebreid. Naast de traditionele televisie- of computermonitoren die vrij diep zijn en daardoor veel ruimte innemen is er nu ook een vlakke beeldbuis. Deze bestaat uit LCD (liquid Crystal diots) of PALC (plasma addressed Liquid Crystals) schermen. LCD-schermen maken opgang bij kleine afmetingen (tot ca. 14") en plasma (PALC)- schermen bij grotere afmetingen (tot ca.125", alleen voor breedbeeld opnames), deze toepassingen zijn echter nog erg duur. Voor de toepassing van gewone monitoren is het touch-screen een belangrijke ontwikkeling geweest. Hiermee kan een toeschouwer door het beeldscherm aan te raken commando’s geven. Zonder titel, Harold Schouten, 1999 Plaats: Utrecht, wachtkamer polikliniek interne geneeskunde van de nieuwbouw van het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), inmiddels gefuseerd met het Academisch Ziekenhuis Utrecht en de Medische Faculteit tot het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht Opdracht: Wilhelmina Kinderziekenhuis te Utrecht Kunstwerk: voorzetwand hierin zijn 15 schilderijen van Harold Schouten en vijf computermonitoren verwerkt, daarvoor staan drie tafels met stoeltjes waarin de bediening voor drie computers is ingebouwd. De patiëntjes die in de wachtkamer van de polikliniek moeten wach- ten hoeven zich niet te vervelen. In een kleurige wand zijn schil- derijen en monitoren aangebracht die meteen hun aandacht trek- ken. Wat op het eerste gezicht een onbekend computerspelletje lijkt, blijkt al snel geheel andere mogelijkheden te bieden. Ze kunnen een virtuele wandeling rond en in het gebouw maken en zich even kunstenaar wanen wanneer ze op het computerscherm één van de schilderijen van de wand geheel naar eigen inzicht bewerken. Een bijzondere integratie van de wereld van schilderkunst en computer op een onverwachte plek. Op verzoek van de kunstcommissie van het WZK, die speciaal voor de nieuwbouw is opgericht, werd voor een deel van de kunsttoepassingen gekozen voor interactieve kunst. De achterliggende gedachte was dat kunst vaak ver afstaat van kinderen en op deze wijze kunnen zij op een speelse manier er mee in aanraking worden gebracht. Bovendien biedt het een goede afleiding voor de onprettige ziekenhuiservaringen die hen te wachten staan. Hoewel de raad van bestuur sceptisch was, het zou een behoorlijk deel van de begroting opslokken, stond men open voor de ideeën en keuzes van de commissie. Uiteindelijk zijn Marijke van Warmerdam (blz 25), Jaap de Jonge (blz 28), Jeroen Werner en Harold Schouten gevraagd een werk te maken. Harold Schouten, tot voor kort alleen bekend van zijn schilderijen, werd gevraagd omdat hij begin 1998 de interactieve installatie “Moving Perspectives” in NewMetropolis in Amsterdam liet zien. In deze installatie, die in samenwerking met prof. Gerard de Zeeuw (wetenschapsleer, complexe sociale systemen) tot stand is gekomen combineert hij statische beelden (schilderijen en tekeningen) met bewegende beelden( bewerkte video’s en panorama’s) tot een interactief computerprogramma. Het uitgangspunt van dit werk leek bij uitstek geschikt voor toepassing bij het kinderziekenhuis. In de door hem zelf ontworpen voorzetwand heeft Schouten de plat- tegrond van het ziekenhuis met kleurige vlakken uitgezet. Hierinzijn schilderijen en monitoren opgenomen. De schilderijen laten het gebouw in zijn omgeving vanuit allerlei perspectieven zien. Ze zijn zorgvuldig weggewerkt in de wand en worden op een speciale wijze uitgelicht, zodat de uitstraling met het karakter van de monitoren overeenkomt. Bij het schilderen is rekening gehouden met de uitzonderlijke belichting. Samen met het elektronische ontwerpbureau waarmee hij al eerder samenwerkte voor o.a. NewMetropolis werd een computerprogramma gemaakt waarin de mogelijkheid werd gecreëerd om te “wandelen” in en rondom het ziekenhuis en zelf beelden toe te voegen of te veranderen. Het computerprogramma dat op de monitoren te zien is, bestaat uit verschillende beelden: een tekenkamer met tekenmateriaal, een archief waarin eerder gemaakte tekeningen zijn opgeslagen, video-opnames en tekeningen van de binnen- en buitenkant van het gebouw. Hierin komen dezelfde beelden als op de schilderijen en videobeelden van bezoekers die het gebouw inlopen en naar de afdeling gaan. De video-opnames zijn zo bewerkt dat het lijkt of het een geaquarelleerde animatie is. Daarnaast bewegen er constant grappige stripfiguurtjes door het beeld die het geheel een speels karakter geven. De beelden zijn stil te zetten en kunnen door de kinderen bewerkt worden met verschillende soorten brushes, potloden en een uitgebreid kleurenpalet. Ook hierbij is men erg vindingrijk geweest en heeft men kunnen putten uit ervaringen bij de vorige projecten. Het is ook mogelijk de schilderijen van Harold virtueel te bewerken. De kinderen kunnen de door henzelf gemaakte beelden opslaan en bij een volgend bezoek weer oproepen. Zo voegt ieder zijn eigen gezichtspunt toe aan de vele die hem of haar al worden voorgeschoteld. Het kunstwerk is zowel door de bezoekers als door het personeel erg goed ontvangen en er wordt veel gebruik van gemaakt. Er is vooraf veel overleg geweest. Hierdoor is er b.v aan de mogelijkheid gedacht om meerdere kinderen tegelijkertijd aan het programma te laten werken en om de door Schouten zelf ontworpen meubels op verschillende hoogten te maken ( één tafel is in hoogte verstelbaar i.v.m. rolstoelgebruik) Het kunstwerk is in nog geen jaar tijd totstandgekomen. Voor het concept, het ontwikkelen van het programma, hard- en software, het elektronische ontwerp, de video’s en de schilderijen was f 75.000,- beschikbaar, wat gezien de hoeveelheid werk eigenlijk te weinig is. Daarnaast heeft de voorzetwand, de vijf monitoren, de computerbesturing, belichting, het maken en ontwerpen van de meubels nog eens f 47.000,- gekost. Op de software zit na oplevering vier maanden garantie. Op de computers, hardware en de monitoren de gebruikelijke fabrieksgarantie. Daarna valt het kunstwerk onder de algemene reservering voor onderhoud van het ziekenhuis. Het kunstwerk is twaalf uur per dag aan van Elektronische displays Elektronische displays zijn opgebouwd uit een grote hoeveelheid LED’s (light emitting diodes), dit zijn halfgeleiders die een elektrische stroom direct omzetten in licht. Ze hebben meerdere toepassingen: elektronische tekstdisplays(lichtkrant) en grafische displays. Ze worden aangestuurd door signalen van een controller . Een groep LED’s zit gezamenlijk in een blok, module of matrix en wordt gelijktijdig aangestuurd. Er zijn meerdere kleurmogelijkheden. Basiskleuren van de LED’s zijn altijd rood en groen/geel, (multicolour) daarnaast zijn er nog toepassingen met andere kleurcombinaties (full- en truthcolour) deze zijn duurder. 8.00u tot 20.00u en is op een tijdklok aangesloten, waardoor het zeer gebruiksvriendelijk is. Het project draaide twee maanden proef voordat het opgeleverd werd, hierdoor konden nog verbeteringen aangebracht worden n.a.v. ervaringen op de plek zelf. Harold Schouten is bekend door zijn schilderijen waarop perspectief, met zijn beperkingen en mogelijkheden, één van de hoofdthema’s is. Schouten zoekt naar nieuwe mogelijkheden het perspectief uit te brei- den o.a. door visies van de gebruikers te betrekken in de beeldvorming. Zijn gedachten hierover legde hij vast in de tekst ‘Het bewegend perspectief’ . N.a.v. de expositie Formule2 in NewMetropolis kwam het idee zijn schilderswereld uit te breiden met video- en computerbeelden en aan het publiek de mogelijkheid te geven om actief in het proces van observatie deel te nemen. Hij is niet bang zijn schilderijen op deze wijze te kort te doen. Hij wil de ongekende mogelijkheden van de computer inzetten om de nog ongekende mogelijkheden van het schilderij te verkennen. Grafische displays Zonder titel, Stansfield & Hooykaas, 1998 Plaats: Alkmaar, brandweerkazerne Opdracht: Gemeente Alkmaar Kunstwerk: elektronisch billboard, geplaatst op een uitblaas- rooster van het gebouw, hierop is een animatie te zien. Wanneer je de nieuwe brandweerkazerne in Alkmaar nadert, wordt al snel je aandacht getrokken door een hoog aan het gebouw geplaatst scherm. Een hand komt in het beeld geschoven, ritmisch en steeds een andere manier, alsof hij danst. Wanneer het beeld wordt ingezoomd komen ineens de cijfers 1-1-2 te voorschijn.De helpende hand als symbool voor de dienende taken die het gebouw in zich herbergt. Bij de nieuwbouw van de brandweer kazerne in Alkmaar wilde de gebruikers zowel als de kunstcommissie van de gemeente iets anders ”het kunstwerk moet zowel bij dag als bij nacht een specifieke uitdrukking hebben. Daarnaast moet het taken van de in het gebouw gevestigde diensten weerspiegelen”. Via een advertentie in BK-informatie en een schetsontwerp kreeg het duo Stansfield & Hooykaas de opdracht. De besluitvorming verliep traag. Er bestond bij de commissie twijfels over de verhouding van de billboard ten opzichte van het rooster waar het tegenaan geplaatst moest worden. Daarnaast was men ook erg gecharmeerd van een ander ontwerp. De ervaring van Stansfield & Hooykaas gaf uiteindelijk de doorslag bij de keuze. Voor dit project bedachten de kunstenaars een animatie met allerlei variaties op de beweging van een hand, afgewisseld met het alarmnummer 1-1-2. Deze is vertaald naar het beeld van een elektronisch billboard (1.34mx2m) opgebouwd uit LED’s. De ani- LED’s hebben een hoge betrouwbaarheid en lichtintensiteit, een laag energieverbruik en specifieke kleuren. Voor duurzame toepassing is het een bestendig product dat zowel teksten, beelden als animaties kan weergeven. Bij daglicht en groot formaat is het vooralsnog de beste vervanging van videobeelden, enige afstand is dan wel een vereiste. Dankzij de spectaculaire eigenschappen van de LED’s van nu, zijn er nieuwe toepassingen ontwikkeld (b.v. straatverlichting, stoplichten en theaterlampen). Grote elektronische schermen (bill-boards) die je b.v in voetbalsta- dions ziet zijn ook opgebouwd uit LED’s. matie is uitgevoerd in multicolour en werkt atrandom, is dus nooit hetzelfde. De kunstenaars hebben de beperking in de mogelijkheden van het kleurgebruik bij toepassing van LED’s goed weten te gebruiken in de timing van de beweging van de hand. Door het kunstwerk te voorzien van een omlijsting is het monumentaler geworden, waardoor de verhouding ten opzichte van de plaats waar het is gesitueerd beter is dan in de ontwerpfase. Het bedrijf waarmee men heeft samengewerkt maakt gebruik van een standaard bedieningsprogramma en heeft een speciale applicatie geschreven voor de toepassing van de animatie. Er is een onderhoudscontract met de leverancier, daarnaast zijn de gebruikers van het gebouw gewend met techniek om te gaan. Binnen bevindt zich de meldkamer van 1-1-2 van de gehele regio, bovendien is er een schietbaan simulator aanwezig. Ze houden zonder problemen een oogje in het zeil en starten b.v. na storing zelf weer de computer op. Het systeem kent weinig storingen ondanks dat de meer geavanceerde toepassing met beeld nog in een experimenteel stadium zit. De tijdsdruk voor de kunstenaars was groot. Door de trage besluitvorming van de commissie hadden ze nog geen half jaar de tijd voor de verdere ontwikkeling en uitvoering van het idee. Het uitvoeringsbudget voor het project was f 80.000,- Stansfield & Hooykaas zijn pioniers op het gebied van video en audio en vormen sinds 1975 een duo. Hun werk is over de gehele wereld te zien geweest. Deze opdracht gaf hen de mogelijkheid het meditatieve en poëtische karakter dat hun werk kenmerkt op een bijna toegepaste maar ook toepasselijke manier aan het publieke domein toe te vertrouwen. Organismen, Giny Vos, 1999 Plaats: Leiden, Natuurhistorisch Museum Naturalis Opdracht: Rijksgebouwendienst te Den Haag Kunstwerk: op de wand van de liftschacht van de depottoren van Naturalis zijn LED-bloks geplaatst die samen een grote vorm maken, hierop is een animatie te zien. Wanneer je de depottoren van de nieuwbouw van Naturalis nadert, krioelt het hoog boven je tegen de wand van de gekleurde organismen. Het is alsof je in een microscoop kijkt. ‘s Avonds tekent hetzelfde beeld zich in het donker af, dan lijken de beestjes in de lucht te zweven. De beeldende metafoor van de essentie van het Natuurmuseum, op een zeer oorspronkelijke wijze verbeeld. Oktober 1994 plaatste de Rijksgebouwendienst in BK-informatie een advertentie voor drie kunsttoepassingen voor de nieuwbouw van het Nationaal Natuurhistorisch Museum. Giny Vos was één van de velen die reageerden. Zij had haar zinnen op deze opdracht gezet, omdat het qua onderwerp in het verlengde van haar werk lag. Samen met Frans de Wit kreeg ze een opdracht tot het maken van een schetsontwerp, want men had de oorspronkelijke drie opdrachten teruggebracht naar twee. Haar uiteindelijke voorstel is het simuleren van een “dans” voor micro-organismen op de depottoren van de nieuwbouw. Hiervoor heeft ze een œ uur durende animatie gemaakt die is gebaseerd op microscoopstudie naar de beweging van deze organismen. De drager van het beeld heeft de vorm van het Victoriameer in Afrika. Ze wilde de organismen in water situeren. Na bestudering van meren in Afrika viel haar aandacht op het Victoriameer. Ze heeft voor dit meer gekozen toen bleek dat zich hier net een grote ecologische ramp voltrok (een door de mens daar uitgezet leger Nijlbaarzen vernietigde de oorspronkelijke fauna). In de beginfase is ze intensief begeleid door zowel de adviseur van de Rijksbouwmeester als de architect. Giny Vos wilde absoluut niet dat er een frame om het kunstwerk heen kwam. De vorm moest worden opgenomen door het gebouw en niet er aan hangen. Het probleem was hoe de losse LED-bloks goed op de wand te bevestigen. Toen de bloks waren aangebracht, bleek er na enige tijd kortsluiting in de installatie te zijn ontstaan. Doordat deze niet meteen was opgestart zijn er scheurtjes in de waterafstotende coating ontstaan waardoor zich corrosie heeft ontwikkeld op de printplaatjes van de LED’s. Het bedrijf dat de software voor het project verzorgt heeft vanuit Giny Vos haar wensen een speciaal programma ontwikkeld voor de animatie. De looptijd van de opdracht is drie jaar geweest. De levensduur van het geheel is zeker 20 jaar. Er hebben voor de opdracht drie verschillende bedrijven samengewerkt. Giny is met één bedrijf overeengekomen dat het de hoofdaannemer is. Deze heeft 1 jaar garantie op het totaal gegeven, daarna moet er jaarlijks onderhoud plaatsvinden. Er is nog geen afspraak gemaakt over beheer van het geheel door Naturalis zelf. Oorspronkelijk was er f 250.000,- beschikbaar voor de opdracht, het kunstwerk heeft uiteindelijk f 325.000,- gekost (incl. honorarium, 2704 MLD LED-bloks, besturingsunit, hardware en ontwikkeling software, kabels, bevestiging en transport). Giny Vos is bekend geworden door haar videowerken. De laatste jaren heeft ze meerdere opdrachten in het publieke domein voltooid, waarbij ze altijd LED-displays gebruikt (zie blz. 26, 27 en 28). Ze beschouwt zichzelf in opdrachtsituaties geheel vrij en probeert met haar werk een specifiek aspect van de locatie te treffen. Het werk moet autonoom zijn maar een duidelijke relatie aangaan met de omgeving. De opdracht voor Naturalis sloot aan bij eerdere projecten waarin zij ook met het thema natuurbezigwas. Elektronische tekstdisplays KWA-20, Hans Muller en Zwarts & Jansma architekten Plaats: Leidschendam, onderdoorgang RW4 over de Stompwijkseweg Opdrachtgever: Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen (Vinex-locatie bij Leidschendam) en de gemeente Leidschendam. Kunstwerk: LED- bloks verwerkt in de wandafwerking van de tunnel hierin geïntegreerd een interactieve lichtkrant, tevens webcam met site waarop de tunnel te zien is en waarop teksten op de lichtkrant kunnen worden ingevoerd. De voetgangers die in de tunneldoorgang van de Stompwijkseweg lopen, hoeven zich hier niet meer schichtig en zo onopvallend mogelijk voort te bewegen. Bijna het tegenovergestelde gevoel; de behoefte hier wat langer te vertoeven, overvalt hen. Over de ene wand van de tunnel bewegen zich feestelijke lichtjes en in de andere ziet hij zichzelf weerspiegeld. Een lichtkrant met daarin afwisselende teksten maakt nieuwsgierig naar wat er nog meer komt. Een tunneltje dat vragen stelt,verwondering oproept en nabeelden op het netvlies achter laat. In september 1997 kregen de architecten Zwarts & Jansma de opdracht deze onderdoorgang met hoogwaardige wandafwerking en verlichting te ontwerpen. Na gesprekken met drie kunstenaars die door de gemeentelijke adviescommissie uit een open inschrijving in BK-informatie waren geselecteerd, is onder regie van het ontwikkelingsbedrijf Hans Muller bij het ontwerpteam betrokken. Na een periode van ongeveer een jaar van overleg met allerlei betrokkenen stonden de neuzen dezelfde kant op. Door goede planning heeft de uiteindelijke uitvoering van het geheel een jaar gekost en was er daarna vooral overleg in het eigen team over technische en inhoudelijke zaken. Het idee van de ontwerpers was dat ze de manier waarop jongeren zich op dit soort plaatsen vaak een plek toeëigenen d.m.v graffiti op een andere wijze wilden vormgeven. Het werd elektronische graffiti waarbij iedereen via een website  op het internet op een levensgroot display (80/1200cm) zijn ‘tag’ of boodschap kan vertellen. Daarnaast zijn er ter verfraaiing van de wand in 167 RVS panelen groene LED- bloks aangebracht. Hierop is een constante stroom van abstracte patronen, maar ook logo’s en letters voorgeprogrammeerd. De andere wand van de tunnel is een spiegelwand met gepolijste RVS- platen. Het wit geschilderde plafond wordt indirect aangelicht  lzodat het een heldere onderdoorgang is. In de tunnel is een goed verstopte web-cam aangebracht, het beeld hiervan is te bezichtigen op de site van de lichtkrant. Doordat de lichtkrant is opgenomen in de wand met LED-bloks is het geen applicatie geworden, maar vormt alles een geheel. Dat was voor Muller erg belangrijk. De twee verschillende toepassingen hebben beide een eigen moedercomputer. Van de lichtkrant is deze samen met het modem voor de internetverbinding in de wand van de tunnel geplaatst. De LED- bloks hebben alle een eigen chip die hen aanstuurt, dit wordt door de moedercomputer gecoördineerd. De moedercomputer staat in een schakelhuis van de elektriciteits- maatschappij een stuk verder op, zodat hiervoor geen extra kosten zijn gemaakt. Website, hard- en software, elektronica en uitvoering van de lichtobjecten zijn alle door ververschillende personen uitgevoerd. Er zijn bestaande LED- bloks gebruikt waarop ze zelf de toepassingsmogelijkheid hebben bedacht en ontwikkeld. In de uitwerkingsfase is er voor het produceren van de printplaatjes aardig wat pionierswerk verricht, omdat deze niet bestonden. Een ander probleem was het beveiligen van de site voor hackers. Het kunstbudget voor de kunsttoepassing was aanvankelijk fl 180.000,-. Bij de start van het project voor wandafwerking en de kunstopdracht heeft de opdrachtgever ervoor gekozen om beide budgetten samen te voegen, zodat de gewenste maximale integratie van beide onderdelen bereikt kon worden. Er was uiteindelijk nog wel een tekort. Dit is door sponsoring met producten en faciliteiten opgelost. Op de display van de lichtkrant en de LED- bloks zit een fabrieksgarantie. Het controleren en aan de gang houden van de website wordt onbezoldigd door de ontwerper van de site gedaan. Al snel na de oplevering kwam het beheersprobleem van de teksten die via de site op de lichtkrant te lezen waren. Door de ontwerpers was er bewust gekozen voor totale vrijheid hiervan. Er ontstond een verschil van visie met de gemeente over de toegankelijkheid. B en W waren bang voor bepaalde teksten en de anarchie op het internet. De lichtkrant is een tijd stop gezet, maar omdat er nog steeds onenigheid is over de wijze van filteren, staat hij nu weer aan. Behalve de problemen met de lichtkrant die in het begin door kortsluiting niet altijd werkte, draait het overige deel van de kunsttoepassing zonder noemenswaardige moeilijkheden. Hans Muller houdt zich sinds 1988 bezig met geluid en muziek en heeft daarin een aantal werken en voorstellingen uitgevoerd. Dit vroegere werk bewoog zich op het grensvlak tussen muziek en beeldende kunst. Hij schuwt daarbij minder conventionele middelen niet, zoals een Interactiviteit Een kunstwerk is interactief wanneer de toeschouwer er door een handeling invloed op kan uitoefenen. Dit kan op allerlei manieren gebeuren; met een touch-screen, een toetsenbord, infrarood sensoren en een spraakherkenningmodule met microfoon. Deze kunnen worden gebruikt als werken computergestuurd zijn. Via een internet- verbinding en een web-site kun je op afstand reageren. Bij gebruik van elektronische media zijn dit de meest gebruikelijke. Er zijn ook veel minder kostbare interactieve toepassingen te bedenken. interactieve accordeon bij deTivoli garage in Tilburg (zie blz. 29). De laatste twee jaar wordt in zijn werk ook de relatie met architectuur en het gebruik van licht zichtbaar. Daarnaast zijn interactiviteit en beweging steeds terugkerende elementen. Het vormgeven van een tunnel gaf hem de mogelijkheid zijn ideeën over interactie, architectuur en elektronische media optimaal vorm te geven. Interactieve werken Aap, Aernout Mik, 1998 Plaats: Ubbergen, ontvangsthal uitbreiding St. Maartenskliniek Opdracht: St. Maartenskliniek en het Praktijkbureau te Amsterdam. Kunstwerk: Interactief kunstwerk in de vorm van een orang- oetang, reageert door middel van sensoren op de omgeving. De patiënten en bezoekers van de St. Maartenskliniek hebben er een speelkameraad bij gekregen. In een deel van de ontvangsthal is het een gezellige boel. ‘Aap’ zit daar in zijn eigen hoek op een boomstam tussen zijn spullen, kijkt wat rond. Wanneer je naar hem toegaat , biedt hij je aan een spelletje tik-tak-tor te spelen. Echter als ‘Aap’ moe is en in slaap sukkelt kan zelfs een nieuwsgierige voorbijganger hem niet meer wakker krijgen. Aernout Mik heeft het zichzelf en de opdrachtgever met deze opdracht niet gemakkelijk gemaakt. Toch was het besluit niet moeilijk toen hij met het idee voor ‘Aap’ kwam. Iedereen was meteen enthousiast. Men had hem benaderd omdat zijn werk een interactie met het publiek aangaat en de opdrachtgevers vonden dat op deze plaats erg belangrijk. De St. Maartenskliniek waar mensen soms geruime tijd blijven om te revalideren, moest een kunstwerk krijgen dat “voor de mensen is”, zij moesten er een relatie mee kunnen aangaan. Het viel niet mee een bedrijf te vinden dat de uitdaging aan durfde te gaan om het technisch zeer geavanceerde dier te maken. De eisen van Mik waren hoog, het mocht om te zien geen robot worden, zijn beweging, vorm en uitstraling moesten natuurgetrouw zijn. Uiteindelijk lukte het na 3,5 jaar een prototype te ontwikkelen waar iedereen tevreden over was. Ook hebben er studenten van de T.U. Twente in Enschede aan gewerkt. ‘Aap’ heeft een levensechte uitstraling. De linkerarm kent nagenoeg dezelfde functies als de menselijke arm. Kop en romp kunnen in twee richtingen bewegen en hij kan ook zijn ogen, oogleden en mondhoeken bewegen. Zijn huid is speciaal ontwikkeld, natuurlijke robuustheid en veiligheid spelen een voorname rol. Wanneer mensen hem aanraken of in de buurt komen, reageert hij via infrarood sensoren en microfoons op zijn omgeving. ‘Aap’ is 24 uur per dag actief. Wanneer hij te bedrijvig is geweest valt hij in slaap om het systeem weer tot rust te laten komen. Vooralsnog is het een prototype dat vijf jaar moet werken. ‘Aap’ heeft f 300.000,- gekost, waarvan het grootste gedeelte is opgegaan aan de ontwikkelings- en uitvoeringskosten. De honoraria voor de kunstenaar en het bedrijf dat het hele traject van idee tot realisatie heeft uitgevoerd zijn erbij ingeschoten. Het voornaamste doel was dat het kunstwerk goed zou werken en hierin is men geslaagd. Er is een onderhoudscontract gemaakt waarbij de verantwoordelijkheid bij het bedrijf, de kliniek en de beherende stichting ligt. Zij hebben gezamenlijk geld gereserveerd voor het onderhoud. Daarnaast heeft de technische dienst een training gehad voor bediening en wordt hij twee keer per jaar gecontroleerd. Naast de angst voor technische problemen was de opdrachtgever bang dat door de hoge kosten van ‘Aap’ het personeel en andere afdelingen van de St. Maartenskliniek bezwaar zouden maken. Er bestond een kans dat men het kunstwerk in deze omgeving als een ‘zeer dure prothese’ zou gaan zien. Door de perfecte, levensechte uitvoering en ontwapenende uitwerking die ‘Aap’ heeft, zijn er geen protesten gekomen. Iedereen is er juist gelukkig mee. Aernout Mik is bekend geworden bij het grote publiek door de presentatie van zijn werk op de Biënnale van Venetië in 1995. Hier creëerde hij een eigen sculpturale omgeving waarin o.a. drie video’s werden vertoond. Hij presenteert vaak onbestemde ruimtes waar je als publiek deel van uitmaakt en waarin sprake is van situaties tussen het statische en dynamische. Het werk van Mik heeft dikwijls een gecompliceerde beeldtaal, waarin wel aan de werkelijkheid wordt gerefereerd, maar waaraan niet altijd gemakkelijk betekenis is toe te kennen: schotten zijn van rubber of met haar bekleed, een orang-oetang die trekjes van een mens heeft en spelletjes met je wil doen. Bijlage 1. Referentielijst van geïnventariseerde kunstwerken Film ‘Le retour du chapeau’, Marijke van Warmerdam, 1998/1999 In de hal van de nieuwbouw van het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht is een film-loop te zien. Een hoed verdwijnt zwevend in de verte van een bergdal en na een tijd komt de hoed weer vrolijk zwiepend terug in de richting van de kijker. Bij iedere nieuwe inschrijving aan de balie krijgt ieder kind van de behandelende artsen zo’n zelfde passende hoed, die later weer met het kind mee de deur uitgaat. Het werk verbeeldt voor Van Warmerdam een optimistisch gevoel van iemand die thuis weggaat en weer terugkomt, zoals dat met de opgenomen kinderen hopelijk zal gaan. Videoprojectie Zonder titel, John Blake, 1997 In de entreehal van het gebouw van Rijkswaterstaat in Rotterdam wordt tegen een scherm op de wand een videoprojectie (1.34m bij 1.60m) van een loop met waterbeelden getoond. Hiernaast hangt op gelijke hoogte een even grote foto. Deze zijn door een groot raam aan de voorkant van het gebouw ook van buitenaf te zien. In het interieur van het gebouw wordt op een aantal grote foto’s allerlei vormen van omgang met water getoond. Large scale- short cut, DRFTWD/Arno van der Mark, 1999  Het nieuwe gerechtsgebouw in Utrecht is een conglomeraat van bestaande en nieuwe gebouwen. Deze worden verbonden door een hoge corridor, die als een open constructie doorloopt tot op het voorplein. In de corridor zijn aan de pleinzijde twee bewegende videobeams aangebracht. Zij projecteren beelden op het plafond over een lengte van 60m en op een hoogte van 19m. De beams bewegen van elkaar af, naar elkaar toe en naast elkaar via een railsysteem. Het zijn op locatie gefilmde zwart/wit beelden waarop korte geënsceneerde scènes te zien zijn. Deze weerspiegelen conflicten die exemplarisch zijn voor situaties die de rechtbank behandelt. De suggestie van een conflictsituatie wordt versterkt door het gebruik van de bewegende projectievlakken en filmische middelen als close-up en tegen-shot. Binnen bij de entree zal een bewerkt beeld van een continue opname van een bijzondere boom uit de tuin van het gerechtsgebouw te zien zijn. Ook hier zijn waarheid en bedrog het uitgangspunt. Budget f 250.000,- Andersoortige projecties  Zonder titel, Ida Looman, 1999 Op de buitendeuren van de laad- en losruimte van Theater De Vest te Alkmaar is het geprojecteerde beeld te zien van een hoepeldanseres op het slappe koord. Er is gebruik gemaakt van de gematteerde kunststof panelen waaruit de deur bestaat om met een ‘ouderwetse’ toverlantaarn een projectie te maken. De projectie bestaat uit een uit kleurenfilm geknipte en samengesteld figuur van zo’n 80cm doorsnede. Op onregelmatige momenten wordt de figuur in beweging gebracht waardoor zij lijkt te springen en te wankelen. Een schemer- en tijdschakelaar regelt het aanschakelen en de duur van de projectie. Budget f 7.300,- exclusief de projectieapparatuur en de plaatsing daarvan die door het theater verzorgd werd. videomonitoren Video Busstop, Rem Koolhaas,1990  In de Groningse binnenstad is een bijzondere bushalte geplaatst. Haaks op een afgewerkt blok marmer staat een verchroomd stalen kolom, daarbovenop rust een glazen plaat. In de dwars kolom hangt een transparant metalen gordijn. Achter het gordijn is in het marmer een videomonitor verwerkt. Hierop wordt videowerk van steeds andere kunstenaars geprogrammeerd. Het object is ontworpen voor de manifestatie “What a wonderfull world”. Closed View, Niek Kemps, 1995 In vertrekhal 2 van Amsterdam Airport Schiphol zijn 13 monitoren in de vloer aangebracht, met daaroverheen een glasplaat. Hierop zijn loops te zien van radarbeelden. Deze komen overeen met de radarbeelden in de verkeerstoren, maar ze zijn niet real-time. Het zijn videobeelden die op een cd zijn gezet en via een computer vindt de distributie van de verschillende beelden naar de monitoren plaats. Ze tonen het onmetelijke luchtruim waarin de reiziger zich gaat begeven en vormen zo een onzichtbare “verticale toren”, die haaks staat op de luchthaven.  Zonder titel, Liza May Post, 1997 Tegenover het bezoekersrestaurant van MFE de Amstelmere te Amstelveen is in de muur een videomonitor aangebracht. Hierop is een video/filmloop te zien van twee mensen die een langzame, minimale dans uitvoeren, ieder met een eigen lichaamstaal. De kamer is bekleed met Perzisch tapijt dat we aantreffen in de “gezellige” Nederlandse huiskamers. Voor de goede verstaander verwijst het tevens naar het tapijt dat altijd op de sofa van Freud lag. De personages gaan zelf ook gekleed in Perzisch tapijt, hier en daar zijn stukjes blote huid te zien waarop wordt ingezoomd. Gesuggereerd wordt dat aandachtig observeren van kleine details en onderbrekingen in het algemene patroon tot inzicht zal leiden in de betekenis van het geheel. Budget f 50.000,- Grafische displays Zonder titel, Bill Spinhoven, 1995/1996 Bibliotheek in Almelo. Een RVS balk van 11m x 2cm x 20cm vormt een lange display. Deze is tussen drie betonnen pilaren gevlochten, zoals riet in een mandje. De beelden hebben een meditatief karakter en sluiten aan bij het gebruikte medium en de locatie. Het beeld bestaat uit brandende kaarsen van verschillende grootte die wanneer ze op zijn, worden vervangen door een hand op ware grootte. Wanneer dat gebeurt, trekt hij daarna een semi-transparant rolgordijntje voor de beelden van de kaarsen. Hierop staan woorden die samen de openingszinnen uit boeken vertegenwoordigen. Na een korte tijd rollen de gordijntjes weer omhoog en de nieuwe kaarsen branden weer. Budget f 80.000,- Tekstdisplays Time and time again, Giny Vos, 1993 Op de symmetrische gevel van het Dollard College in Winschoten zijn aan weerszijden twee grote digitale klokken aangebracht. Eén geeft de tijd aan. De ander ook, maar dan in spiegelbeeld. Op bepaalde momenten, wanneer de klokken visueel gelijk staan, vindt er een wisseling plaats. Dit beeld wordt afgewisseld door teksten over ‘school’ en ‘tijd’ die om het lesuur te zien zijn. Het geheel wordt aangevuld door een granieten plaat die in het schoolplein verzonken ligt waarin een tekst met een definitie over tijd is gegraveerd. Budget f 35.000,- Zonder titel, Jenny Holzer, 1995 In het trappenhuis tussen vertrekhal 1 en 2 van Amsterdam Airport Schiphol is een lichtkrant aangebracht. Hierop wisselen allerlei verschillende teksten elkaar dag en nacht af. Meer dan acht uur tekst; alledaagse waarheden uit reclame, filosofie en literatuur die ons dagelijks leven beïnvloeden. Spirit House, Stansfield & Hooykaas, 1992-1995 Bij de nieuwe gebouwen van de G.G.D. in Spijkenisse, Middelharnis, Oud Beijerland en Hellevoetsluis is een soort huisje aangebracht: een op hoge poten staand, groen uitgeslagen koperen puntdak. Tussen de staanders bevindt zich een rechtopstaand glazen kastje waarin een lichtkrant is aangebracht. Dit voert in langzaam tempo woorden op over de aangename, onaangename en poëtische kanten van het menselijke bestaan; ook zijn ze afgestemd op en veranderen ze met de vier jaargetijden. Het zijn woorden die begrippen aanreiken ter overpeinzing en door het kader waarin ze verschijnen, is het een subtiel veranderend beeld. Het huisje is gebaseerd op het Japanse “spirit house”, een soort tempeltje dat op enige afstand van een woning staat en waar de geest, die de woning tegen onheil moet behoeden, huisvesting vindt. Budget f 80.000,- voor alle vier de werken. De Bovenkamer, Giny Vos, 1994-1995 In de hal van het Algemeen Rijksarchief te Den Haag staat een monumentaal object bestaande uit vijf identieke archiefkasten, die aaneengesloten op rails staan. Tussen de derde en vierde is een smalle gang, waarin 120 archiefdozen staan, voorzien van venstertjes waarin rode digitale letters verspringen. Steeds maakt een reeks van letters een woord dat met de functie van de hersenen te maken heeft. Daarnaast klinkt uit het geheel het versterkte geluid van een functionerend hersenstelsel. Budget f 20.000,- Information Plaza, Andrea Blum, 1996 Bij de TU Twente in Enschede is een kunstwerk gesitueerd dat bestaat uit twee gemetselde vierkanten van 20m x 20m. Deze overlappen elkaar op een ongelijkvloerse kruising van fietspad en voetpad. Het werk dient als doorgang, toegang en ontmoetingsplaats. Hierin is een aantal lichtkranten met groene letters in de Nederlandse taal aangebracht. Deze verkondigen het plaatselijke nieuws. Daarnaast is er een aantal met rode letters in allerlei talen geplaatst. Hierop is het nationale en internationale nieuws te lezen. Budget f 300.000,- Busstops, Loes Heebink/Shlomo Schwarzberg, 1996 In het centrum van Groningen is in twee parallelstraten bij bushaltes een object geplaatst. Twee roestvrijstalen buizen van 3.20m dragen beide een vorm, tussen de dragers is een verticale lichtkrant aangebracht. De vormen, een rood gekleurd hart en groen gekleurde longen, bestaan uit doorlopend neon en driedimensionaal geperst lexaanplaat. Op de lichtkrant zijn iedere minuut korte teksten (van Jaques Brooijmans) betreffende ‘wachten en reizen’ te lezen. Het kunstwerk verbeeldt het in- en uitgaande karakter van het verkeer in het centrum, als een levend organisme; een bloedsomloop in een beweging van licht en tekst. Wachten kan nu onderhoudend zijn. Kunstbudget f 50.000,- Gate of Paradise, Giny Vos, 1998 Bij de entree-poort van het Nienoordcollege in Leek staan twee doorzichtige ‘deuren’, opgebouwd uit glazen stenen. In een aantal bouwstenen is een digitale display tegen de binnenkant geplaatst. Hierop verschijnen ogenschijnlijk willekeurig letters. Na enkele minuten vormen ze samen een tekst die op een of andere manier met de taken van de leerlingen te maken heeft. De draadjes die de display’s verbinden spelen ook een visuele rol. Als het hek ’s avonds sluit blijft er een tekst voor de nacht staan en worden de deuren van binnenuit blauw verlicht. Budget f 80.000,- Edelweiss, Jorgen Leijenaar, 1998 Aan de gevel van het gebouw van Het Huis voor Schoone Kunsten in Apeldoorn is een lichtbak gelijkend op vijf aan elkaar gekoppelde fronten van een wasmachine aangebracht. Het ronddraaien van de was is uitgebeeld door ronddraaiend licht en trekt de aandacht van de voorbijganger naar het venster van de wasmachine. Hij leest dan tegelijk het soort van activiteiten van het centrum die d.m.v. tekst in de lichtkrant zijn weergegeven. Het Huis voor Schoone Kunsten met haar veelzijdigheid aan culturele activiteiten wordt gespiegeld in het beeld van een wasserette. Op het dak staat een dooslettertekst (lichtkrant) met de tekst : Huis voor Schoone Kunsten. Budget f 79.500,- Calveen, Toine Horvers, 1999  De 9 Remu-gebouwtjes (elektriciteit) op het bedrijventerrein Calveen te Amersfoort zijn voorzien van een elektronische display van 40 x 40 cm dat in de metalen deur is geplaatst. Hierop wordt real-time in gekleurde letters en cijfers informatie gegeven over energie die op de desbetreffende plek ontvangen, doorgegeven of verdeeld wordt. Deze iconen geven het gebouwtje een visuele verwijzing naar energie en beweging, waardoor de activiteit die in het gebouwtje plaatsvindt op gepaste manier aan de buitenkant zichtbaar wordt . Budget f 170.000,- Poetry Garden, Giny Vos, 1999 Op de ovaalvormige weide van zwembad ‘De Hoorn’ in Alphen aan de Rijn is een aantal heuvels aangebracht, hiertussen kunnen de bezoekers gaan liggen. De heuvels zijn bekleed met enkamatten waar doorheen een grasmat groeit. Hiertussen liggen 6 brokken graniet waarin in transparant giethars displays zijn verwerkt. Hierop verschijnen woorden en zinnen b.v. namen van bloemen en dichtregels. Budget f 100.000,- Speakers corner, Jaap de Jonge, 1999  Op de hoek van het Kirklees Media Centre in Huddersfield UK is een 30 meter lange lichtkrant aangebracht. Deze verbindt drie publieke ruimtes met elkaar; op straat is een spraakherkenning- module met microfoon aangebracht, in het Cyber Café een computerterminal met netwerk en op het internet een virtuele ruimte. Op de lichtkrant zijn discussies te volgen tussen personen uit deze drie werelden. Er zijn vaste items en gespreksonderwerpen als lokale politiek, liefde en kunst. Op een webcam die tegenover het Media Centre is opgehangen is de lichtkrant live te zien op de terminal, website en touchscreen. Budget f 200.000,- Interactieve werken Mary Overtoom, Metrøality , 1996 Het Virtueel metronetwerk van de stad Tilburg toont zich door drie verlichte vitrines waarin verwijzingen te zien zijn naar een mogelijke aanwezigheid van een metronetwerk onder het centrumgebied, met als stations de drie stadskantoren. Tevens wordt over de ligging van de stadskantoren en de historie van het gebied informatie gegeven. Voor de vitrines liggen in het trottoir roosters verzonken. Wanneer men daarop plaatsneemt, komt daar door sensors aangestuurd metrogeluid, metrogeur en een warme luchtstroom uit. Budget f 215.000,-, tevens is bij de gemeente een onderhoudspot van f 30.000,- achtergehouden. Zonder Titel, Jaap de Jonge, 1999 Op vier kolommen in de gang van de afdeling radiodiagnostiek van de nieuwbouw van het WZK in Utrecht zijn van metaal gevormde platte dozen gemonteerd. Hierin zitten verschillende lichtgevende grafische voorstellingen (led-displays) die de aandacht trekken van de kinderen die daar rondlopen. Deze worden door de beelden en geluiden van de kunstwerken verleid de voorstelling aan te raken. Hierdoor worden korte interactieve beeldverhaaltjes in werking gezet, zoals het gezicht van een droevig clowntje dat door de aanraking en de aandacht die het krijgt, gaat lachen. Wanneer je wegloopt gaat hij weer droevig kijken. Iedere kolom heeft een andere voorstelling. Budget f 40.000,- De Waayer, Jaap de Jonge, 1999 In de vide van de basisschool De Waayer te Tiel komt een mobiel te hangen die alleen in werking wordt gezet wanneer drie kinderen gelijktijdig schakelaars aanzetten, die in de muur van de centrale hal zijn bevestigd. De mobiel bestaat uit transparante handen die twee aan twee in een groep van vier paarsgewijs aan een aantal dragers zijn bevestigd. Deze dragers bewegen vrij ten opzichte van elkaar. Wanneer de mobiel aangezet wordt, stoten de handen tegen elkaar en geven de beweging door aan de andere. Het kunstwerk is geïnspireerd op de relatie en interactie tussen kinderen in een klas. Budget f 65.000,- Kunstwerken gebaseerd op beweging The Spatual Pendulum, Jeffrey Shaw, 1990 In de vide van het Centrum voor Wiskunde en Computerwetenschap van de Vrije Universiteit in Amsterdam is een soort sterrenhemel gesitueerd. Een stalen bol van 50cm. doorsnee beweegt langzaam langs een dunne staaldraad heen en weer. De sterrenhemel wordt voltooid door een aantal bewegende kleinere bollen. Zonder titel, Juan Muñoz, 1999 In een binnentuin van een dependance van het GGZ ‘s Hertogenbosch in Vught, is een beeldengroep gesitueerd, waarvan één van de figuren een rondtollende bal in de hand houdt. Inspiratie vond Muñoz in een 60 jaar oude foto van patiënten die basketbal spelen. Budget f 100.000,- Kunstwerken gebaseerd op geluid Hans Muller, parkeergarage Tivoli, 1996 Bij de Parkeergarage op het Tivoli-terrein in Tilburg is bij de ingang een automatisch spelende accordeon in een kooi aangebracht. Deze gaat spelen wanneer auto’s de garage binnen komen rijden. Hij wordt aangestuurd door een elektronisch oog. De keuze van het instrument viel op de accordeon omdat deze in vormgeving overeenkomsten vertoont met een auto. Bovendien wilde de kunstenaar een geluid dat contrasteerde met de overige geluiden ter plekke. In de trappenhuizen is een “soundscape” toegespitst op het fenomeen parkeren te horen. Budget f 180.000,- Engelen/Angels, Moniek Toebosch, 1998-2000 De Houtripdijk tussen Enkhuizen en Lelystad is transformeert tot hedendaagse schuilplaats. In de zendtoren bij Lelystad staat een zender die gericht is op de Houtripdijk. Op de dijk staan officiële ANWB radiofrequentieborden waarop ‘Engelen/Angels’ 98,0 FM staat vermeld. Wanneer automobilisten die over de dijk rijden of schippers die voor de sluis liggen hierop afstemmen, wordt de ruimte waarin ze zich bevinden, gevuld met engelen gezang. Huurkosten Nozema zender jaarlijks f 25.000,- Kunstwerken gebaseerd op licht Weerstation, Marjolijn Boterenbrood, 1998 Bij het Korthagenhuis in Amsterdam-Noord staat een poëtische schaalvorm met een diameter van 2.60m. Deze wordt gedragen door 5 dunne stalen sprieten van 2m hoogte. De schaal is gemaakt van doorschijnende witte kunststof met glasvezel. Van onder af wordt de schaal belicht door lampen die afhankelijk van het weer een kleur van het spectrum laten zien. Deze worden gestuurd door ingebouwde sensoren die reageren op de luchtdruk en de hoeveelheid licht in de omgeving. Het is denkbaar dat op de schaal op een sombere herfstdag een roze of zacht oranje gloed te zien is en bij een warme zomeravond blauwturkoois. Floating point, Non Site/Outside/Territory, DRFTWD/ Arno van der Mark, 1998 Het in het Rooseveltplantsoen in Den Haag gesitueerde kunstwerk heeft de vorm van een ellips, een ruimte die gevormd wordt door gebogen glasplaten. Deze specifieke vorm zweeft als het ware op de driehoekige vorm van het plantsoen. In het glas van de ellips is een patroon van een rasterwerk gezandstraald en er staat de tekst op geschreven: Non Site/Outside/Territory. De ellips is het exterieur, het omsluit het interieur van het kunstwerk: vier sensoren, een industriële computer en zestien gekleurde halogeenlampen. Overdag wordt met behulp van de sensoren het daglicht opgevangen. Deze gegevens worden gecomprimeerd, verwerkt en vertaald. ‘s Avonds, tegelijkertijd met het aansteken van de straatverlichting worden ze omgezet en sturen van binnenuit de halogeen lampen aan. De seizoenen en het klimaat leveren elke dag opnieuw gegevens en de ervaring voor iedere passant is elke avond weer een andere gekleurde. De Beukenhorst, Jaap de Jonge, 1999 In de vijver van de Beukenhorst, een industrieterrein in de Haarlemmermeer, is een 18 meter hoge plantachtige vorm geplaatst. Hierop zitten 31 bronskleurige stekelige bollen. De stekels stralen zacht geel licht uit. In een ritmisch patroon lichten de stekels één voor één op; de plant leeft! De snelheid wordt bepaald door de wind die met een windmetertje wordt uitgelezen. Hoe harder het waait, des te meer dynamiek. Budget f 115.000,- 2. Lijst van instellingen en bedrijven Nederlands Instituut voor mediakunst, MonteVideo/Tim Based Arts Keizersgracht 264 1016 EV Amsterdam tel:020-6237101 fax:020-6244423 Email< info@montevideo.nl> MonteVideo heeft zich als doel gesteld een vrije ontwikkeling, toepassing, verspreiding en reflectie van nieuwe technologieën binnen de beeldende kunst te bevorderen. Het biedt mediakunstenaars ondersteuning op het gebied van presentatie, collectie, distributie, onderzoek, producties en faciliteiten. Ze organiseren in hun eigen gebouw en daarbuiten tentoonstellingen, lezingen en symposia, verhuren apparatuur en bieden kunstenaars de mogelijkheid in het ARTLAB nieuwe toepassingen te onderzoeken. Een team van specialisten helpt de kunstenaars met het zoeken naar oplossingen en biedt ondersteuning bij praktische uitvoering. Er worden ook cursussen en workshops georganiseerd waarbij men zich in bepaalde toepassingen kan verdiepen. MonteVideo is o.a. bij het werk van Gerald van der Kaap in Tilburg betrokken geweest. Stichting STEIM (studio voor elektro-instrumentale muziek) Dapperstraat 27c en Achtergracht 19 1093 BS Amsterdam, 1017 WL Amsterdam tel: 020- 6228690 en 6638598 STEIM is een elektronische muziekstudio geheel gewijd aan live-optredens. Ze hebben o.a.een werkplaats voor het ontwerpen van hard-en software, opnamestudio’s, een kleine concertruimte en ateliers om te werken. Zij hebben zich toegespitst op de ontwikkeling van nieuwe muziekinstrumenten en software voor optredens en bieden ondersteuning bij de ontwikkeling hiervan. Ook wordt samenwerking met artiesten uit andere media verwelkomd. Zij hebben o.a. het Image/ine en BigEye programma ontwikkeld. Image/ine luistert naar midi, geluid, of andere invoer en produceert aan de hand daarvan videobeelden door middel van effecten, ‘sampling’ en andere technieken op live-signalen of voorbereide clips of stills. BigEye volgt objecten via een videocamera, en produceert, afhankelijk van een door de gebruiker geschreven script, midi informatie voor de aansturing van geluid of andere computer software. Steim is o.a. betrokken geweest bij een tijdelijk project van Sandra Sterle en Dan Oki ( Vergeten, zich herinneren en weten, 1998) in De Pijp in Amsterdam, gegevens hierover zijn niet opgenomen in deze referentielijst. Alenco Elektronische Lichtreclame Postbus 345 1700 AH HEERHUGOWAARD tel: 072-5764074  fax: 072-5764075 internet< www.alenco.nl> e-mail Alenco heeft een leveringsprogramma (grof gerubriceerd in: 1. Lichtkranten, 2. Elektronische informatiepanelen en 3. Grafische lichtkranten) waarmee elke lichtkranttoepassing kan worden gerealiseerd. Dankzij de slimme elektronica-concepten kan flexibel worden ingespeeld op 'afwijkende' projecten waarbij de kosten beheersbaar zijn. Alenco is o.a. betrokken geweest bij het kunstwerk van Stansfield & Hooykaas in Alkmaar. Electronisch Ontwerpburo Thijs & Van Wijk Rustenburgerstraat391/4hg 1072GWAmsterdam Tel: 020-4705696 Email < twig@xs4all.nl> Thijs & Van Wijk is een tweemansbedrijf dat sinds de oprichting drie jaar geleden uitdagingen zoekt in nieuwe medium projecten. Specialismen zijn vormgeving, developing, (lingo)programmering en grafische bewerking. Centraal staat hierbij de discussie over de rol van computers in kunst. Deze discussie wordt vaak gevoerd vanuit het standpunt dat de computer niet meer is dan een technisch hulpmiddel: de computer wordt gezien als een universele machine die meerdere oude media verenigt. Zij zien het als een achterhaald denkbeeld en een onderschatting van de computer: de computer zelf moet gezien worden als één nieuw medium. Hieruit volgt dat nieuwe mediaprojecten alleen door een intensieve samenwerking tussen kunstenaar en elektronisch ontwerpers tot stand kunnen komen. Thijs &Van Wijk is betrokken geweest bij het project van Harold Schouten. ADVANCE \d4RENA electronica DeAmbacht12 4881 XZ Zundert Tel:076-5995995 Fax: 076-5995999 RENA electronica is een bedrijf dat is gespecialiseerd in de ontwikkeling en fabricage van besturingselektronica. Deze wordt toegepast in veel verschillende marktgebieden: van rolstoelen tot veevoederautomaten, van casino-automaten tot TV-shows. De kennis welke hierbij wordt opgedaan wordt door de afdeling Projekten toegepast in allerhande éénmalige projecten. Hierbij wordt vaak samengewerkt met kunstenaars. Vooral aansturing van verlichting en displays met LED-technologieën behoren tot de specialiteit. RENA is betrokken geweest bij de projecten van Giny Vos. DEMCON Twente b.v produktion development engineering Westermaatsweg 11 7556 BW Hengelo Tel:074-2918501 Fax:074-2913707 Email < demcon@tip.nl > Demcon Twente b.v. is een ontwerpbureau, gespecialiseerd in het ontwikkelen van mechatronische producten en productiemiddelen. Demcon heeft expertise op het gebied van: technische projectleiding van multi-disciplinaire projecten, ontwikkeling van mechatronische concepten, hierbij gebruikmakend van modelvorming en simulatie, fijnmechanisch construeren, elektronische besturing en besturingssoftware. Demcon heeft een werkplaats waar zij in eigen beheer proefmodellen en prototypen kunnen fabriceren, waardoor de doorlooptijd aanzienlijk wordt verkort. Demcon is betrokken geweest bij de kunstwerken van Aernout Mik en Juan Muñoz. Studio 2M Amsterdam/ Roos en Ruud Molleman Entrepôtdok57B 1018ADAmsterdam Tel/fax:020-6226353 Consultancy, ontwerp en bouw van filmtechnische apparatuur, waaronder een eigen systeem voor eindeloze 16 mm projectie. Sinds 1995 maakt een groeiend aantal (inter)nationale kunstenaars, galerieën en musea (op huurbasis) hiervan gebruik. Zij zijn betrokken bij de projecten van Marijke van Warmerdam. Verduin Lichtreklame BV Meerpaalweg 1, Industriepark “de Vaart” 1332 BB Almere Tel: 036- 5320223 Fax: 036-5323772 Verduin Lichtreklame BV bestaat 75 jaar, werkt landelijk en heeft een zeer ruime ervaring op haar vakgebied in neon, staal en aluminium. Hun uitgangspunt is dat in principe alles mogelijk is. Daarom kunnen zij vaak aan veel uiteenlopende eisen voldoen en de uitdaging aangaan om objecten van uiteenlopende aard te realiseren. Alle opdrachtgevers kunnen op dezelfde vergaande betrokkenheid rekenen. Verduin is betrokken geweest bij de realisatie van Edelweiss van Jorgen Leijenaar. Geraadpleegde personen Gesprekken gevoerd met: Tom van Gestel (Mondriaan Stichting/ Praktijkbureau, Amsterdam) Bert Matthijssen ( Tilburgse Kunststichting) Joost van Hezewijk (Bureau Rijksbouwmeester, Den Haag) Kay Josephuse Jitta (Wilhelmina Kinderziekenhuis, Utrecht) Marianne Streumer (Amsterdam Airport schiphol, Amsterdam) Lisbeth de Vries (Gemeente Breda) Peter Borst (Gemeente Alkmaar) Lex Meyer (stadsdeel De Pijp, Amsterdam) Alex Adriaansens (V2- organisatie, Rotterdam) Heiner Holtappel/ Jan Schruyen (MonteVideo, Amsterdam) Madelon Hooykaas (beeldend kunstenaar,Amsterdam) Giny Vos (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Hans Muller (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Moniek Toebosch (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Harold Schouten (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Anne Nigten (V2- Lab, Rotterdam) Telefonische gesprekken, informatie over kunstwerken: Jeroen Doorenweerd (beeldend kunstenaar, Tilburg) Gerald van der Kaap (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Jaap de Jonge (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Jorgen Leyenaar (beeldend kunstenaar, Arnhem) Mary Overtoom (beeldend kunstenaar, Arnhem) Aernout Mik (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Marijke van Warmerdam (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Kees van Gelder (Galerie van Gelder, Amsterdam) Loes Heebink (beeldend kunstenaar, Neyenveen) Toine Horvers (beeldend kunstenaar, Rotterdam) Arno van der Mark (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Marjolein Boterenbrood (beeldend kunstenaar, Amsterdam) Flos Wiltschut (Stichting kunst en Cultuur Gelderland) Annelies Dijkman (Bureau Rijksbouwmeester, Den Haag)) Wim Bervens (Gemeente Eindhoven) Marian Hofman (Kunst en Bedrijf, Amsterdam) Erik Wiersema (Ontwikkelingsbedrijf Leideschenveen, Leidschendam) Maryan Geluk (Stadsdeel Noord, Amsterdam) Mirjam Coelho (Amsterdam) Marjolijn van Duyn (Mondriaan Stichting/ Praktijkbureau, Amsterdam) Gerda Brethouwer (Zonnehof, Amersfoort) Steim (Amsterdam) Advies technische gegevens: Roos en Ruud Molleman (Studio 2M) Robert de Geus (MonteVideo) Alex Harren (Alenco) Bedankt voor het lezen van de tekst: Els Kwaks (Nieuwe Brabantse Kunststichting, Breda) Bill Spinhoven (beeldend kunstenaar, Hengelo) Hieke Pars (beeldend kunstenaar, Rotterdam) Ellen van schie (Gemeentemuseum Maassluis) Joop Vaissier (beeldend kunstenaar, Maassluis) Met dank voor de begeleiding en ondersteuning: Jan Wijle (Stroom hcbk, Den Haag) Desmond Spruijt (Amsterdams Fonds voor de Kunst, Amsterdam) Ankie Boomstra en Els van den Berg (Centrum Beeldende Kunst Groningen) Christine de Baan (Rotterdamse Kunststichting, Rotterdam) Colofon: Onderzoek en tekst: Geertrui van de Craats, Maassluis Eindredactie: Henk van Bruggen, Rotterdam In opdracht van: Stroom hcbk, Spui 193-195, 2511 BN Den Haag Amsterdams Fonds voor de Kunst, Herengracht 609, 1017 CE Amsterdam Rotterdamse Kunststichting, Postbus 2800, 300 CV Rotterdam Centrum Beeldende Kunst, Trompsingel 27, 9724 DA Groningen  Geluid is bij permanente toepassing wegens overlast bijna niet mogelijk, bij licht en beweging werd de computer al eerder gebruikt voor aansturing.  Bij computerkunst is er wel sprake van een draaiboek , de kunstenaar programmeert de computer op basis waarvan de volgorde van de beelden wordt bepaald, het resultaat hiervan is, vaak bewust, niet voorspelbaar.  Bij een aantal elektronische kunstwerken dat in de jaren ‘80 en ‘90 door Jeffrey Shaw is ontworpen was een Duits bedrijf betrokken; het onderhoud van deze werken verloopt moeizaam.  Zomer 1999  Dit werk wordt eind 1999 opgeleverd.  Geprojecteerd beeld hoeft niet altijd uit een dure projector te komen. Er zijn ook erg mooie voorstellingen te maken met de projectie van dia’s of zelfs alleen maar de lichtbundel van b.v. een lamp op een bewegend figuurtje waardoor een schaduwvorm ontstaat. Omdat deze toepassingsvorm niet binnen het gebied valt dat is onderzocht, wordt er hier niet verder op ingaan. Maar om te voorkomen dat het beeld ontstaat dat met projectie alleen maar dure toepassingen mogelijk zijn wordt deze vorm(en) toch even genoemd.  Hoewel het object en het getoonde videowerk niet van dezelfde maker zijn, wordt het toch vermeld, omdat mediakunst permanent in het publieke domein wordt getoond.  Multi Functionele Eenheid  Dit werk wordt eind 1999 opgeleverd.  Dit werk wordt eind 1999 opgeleverd.  Jeffrey Shaw heeft in de jaren ‘80 en ‘90 een aantal elektronische kunstwerken in Nederland gerealiseerd. Enkele van deze werken bestaan niet meer of zijn, door problemen met beheer en onderhoud, niet meer in gebruik.  Alleen die instellingen en bedrijven zijn opgenomen waar kunstenaars voor opdrachten mee hebben samengewerkt, die door hen tijdens het onderzoek zijn genoemd en die hebben gereageerd op het verzoek om informatie te leveren.     PAGE 2  ‡¥Š¬®ºÅËÌáÚڊqX?X?-?#hn! 0JB*OJ^JmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hœz0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH;hœzhœz0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH5hœz0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH;hœzhœz0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH;hœzhG?0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH      ˆ‰Š‹ŒÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ·········&$ Æ;zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú F"a$gdœz Æ;zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú F"5rØyòyþþþŽ¥­®Ì×Ý    V Øض¶¶j¶¶¶& Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú „–`„–gdn! & Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú „`„gdn! " Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú gdn! &$ Æ;zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú F"a$gdœz ÌÖ×þÿ      M O U V ¡ š © ¯ ° Ä Å ò ø ù  ) * 9 êÒêŒê£Š£ŒxŒŠŒx£ŠbŒxŒêxêxMêMêŠê)hn! 0J5B*OJ\^JmHphsH+hn! 0JB*CJOJ^JaJmHphsH#hn! 0JB*OJ^JmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH+hn! 0JB*CJOJ^JaJmHphsH/hn! 0J56B*OJ\]^JmHphsH)hn! 0J6B*OJ]^JmHphsHV W ‹ ° Å × ù * J K v w « ° Ò ò  ? c d m ÝÝÝ······ÝÝÝÝ······ÝÝ& Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú „`„gdn! " Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú gdn! 9 B H I X Y i o u v Ÿ £ ª « ¯ ° È Ò å ñ ò    0 7 > ? [ c € « Ó çÕÀ§Ž§ŽÕŽ§ŽÕŽÀxÀÕÀÕcÀcÕcÀcÕcÀÕ§Õ§)hn! 0J5B*OJ\^JmHphsH+hn! 0JB*CJOJ^JaJmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH)hn! 0J6B*OJ]^JmHphsH#hn! 0JB*OJ^JmHphsH/hn! 0J56B*OJ\]^JmHphsH!m n ¬ ­ á â ã ä å æ ç è    ÝÝÝÝÝŸŸŸŸŸŸŸ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$ Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú " Æ8zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú gdn! Ó Ù à á â ç 6 @ A ãÑ㞟ŸrW<$/hG?0JB*CJOJQJ^JaJmHphsH5hG?0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH5hn! 0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH5hxw0J5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH#hG?0JB*OJ^JmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hn! 0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH#hn! 0JB*OJ^JmHphsH7hn! 0J56B*CJOJ\]^JaJmHphsH                 ! " # $ % & ' ( ) ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$) * + , - . / 0 1 2 3 4 5 6 A B ä Ó Þ jkw‚—˜ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$A B Ý Þ ™›67jv—œ,JÚÛãä%&~€áͳ͜ͳͳͳͳ͈͜Ín\G)hG?5B*OJQJ\^JmHphsH#hG?B*OJQJ^JmHphsH3jhG?0JB*H*OJQJU^JmHphsH'hxw0JB*OJQJ^JmHphsH-hG?0J5B*OJQJ\^JmHphsH3hG?0J56B*OJQJ\]^JmHphsH'hG?0JB*OJQJ^JmHphsH;hG?0J56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH,-KT“€‰ŠiOôõCU “!”!h"i" $ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ¹ÞÞÞÞÞ$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„]„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$€ˆSZu‚ƒ„„ … ÿ !ç#$*$+$`%‘%'ž'±'²'¥-ë-Û/Ü/00L1N1X1œ33£4€4¬4Ï4Ð4j9k9p9æÔÂÔÂԹԓÔÂÔÂԓÔæԓԓÔæÔ{Ô{Ôf{ԓԓ{ÔÂÔÂÔ)hG?5B*OJQJ\^JmHphsH/hG?56B*OJQJ\]^JmHphsH)hG?6B*OJQJ]^JmHphsH3jhG?0JB*H*OJQJU^JmHphsH#hž|B*OJQJ^JmHphsH#hG?B*OJQJ^JmHphsH1hG?5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH( $_%`%’%“%Ô&³'Ž'K)L)i+j+€-¥-ì-í-i/‘0M1N1Y12þ3¥4Š4­4ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$­4E6ž7 ;!;5;„<&>ò>ß?Ã@>A?AMADD=D>DåDG G/G|I}I’J#LÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$p9q9z9|99€9‡9–9 ;!;4;°=±=¿@À@>A?ALADL?L@L_L`LHM/N0NOOPP­Q®QlRmRÖS×S¥TŠT U¡U¢U£UÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$£U€U¥UŠU§UšU©UªU«U¬U­U®U¯U°U±U²U³UŽUµU¶U·UŒUVWWW;YY?Y@YAYBYCYDYEYFY|Y~YŽ\\”\ž\ü\"]!^"^ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ¹$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$~YÆZÇZŽ\”\·\—]˜]!^"^¢^£^â^ã^)_*_G_H_±_íÙíÁ¬í”„qZCZCZCZ/Z'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH-hl&ƒ6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH/jhG?0JB*H*OJU^JmHphsH)hG?0J5B*OJ\^JmHphsH/hG?0J56B*OJ\]^JmHphsH'hž|0JB*OJQJ^JmHphsH#hG?0JB*OJ^JmHphsH"^£^ã^*_²_Æ_Ç_i`j`Paab b b b b bbbbbbÚÚÚÚÚ¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$±_²_Å_Æ_)a+aaŽaaºabbbbèÑŸ®š®Š®z®dN27hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsHh)B*OJ^JmHphsHhž|B*OJ^JmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hl&ƒ6B*CJOJ]^JaJmHphsH bbbbbbbbbbbbbb b*b$d%d&d'd(d)d*d+d,d-dÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$b b)b$d%d0didjdkdždŸd e+eÛgÜgãDZ˜~n^Ln8n^n8'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH#hl&ƒB*OJQJ^JmHphsHhl&ƒB*OJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH1hG?5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH7hl&ƒ56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH-d.d/d0d1d2d3d4d\f]fÜgÝg€jjjÔjôjAkök÷kÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ¹$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$Üg@hj€jjjÓjök@lAl„l…lÃlÄlÎlÏlùlm më×À©“€pÀYÀYÀYÀYÀY?3h_0ÚhG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hòr6B*CJOJ]^JaJmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphÿsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH÷kAl…lÏlmem±mõmúmnnnnnnnnnÚÚÚÚÚÚÚ¶••••••••• $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gd6,)$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$ m mmmmdmem m¡m°m²mõmùmúmnnnãɲ›²›²„²›²tatN27hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsH%h6,)6B*OJ]^JmHphsHh)B*OJ^JmHphsH-hõP96B*CJOJ]^JaJmHphsH-hòr6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH3h_0ÚhG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH7h_0Úh_0Ú6B*CJOJQJ]^JaJmHphsHn n n nnzo{oŠo/q0q1q2q3q4q5q6qZq[q\q]q^q_q`qaqbqŸqÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$nyozoŠo0q6qYq[qrr2ržsŸsttuuéӷ頉rbOb?,?Ó?Ó%hG?6B*OJ]^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%h6,)6B*OJ]^JmHphsHh6,)B*OJ^JmHphsH-hö)Ó6B*CJOJ]^JaJmHphsH-h)6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsHŸqÝqruuxŽx{||Ê|Ë|Ì|Í|Î|Ï|Ð|Ñ|Ò|Ó|Ô|Õ|ÛÛººººººººººººººººººº $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gd6,)uÿ{||)|<|=|@|A|~||Ç|É|×|à|;>?CIKLŠïßÏß¿¯ßœßï†pZ>Zï¿ïßïßï7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH+h)B*CJOJQJ^JaJmHphsH+h6,)B*CJOJQJ^JaJmHphsH%h6,)h6,)B*OJ^JmHphsHh)B*OJ^JmHphsHhö)ÓB*OJ^JmHphsHh_0ÚB*OJ^JmHphsHh6,)B*OJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsHÕ|Ö|×|á|~~<=>?@ABCDEFGHIJKLΉŠÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$ŠÕƒÖƒ×ƒåƒ„„\…^…††.‡/‡‰ëÔº€‘~n~W@W~n-h_0Ú6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH ŠÖƒ×ƒæƒ„e„”„]…^…/‡0‡‰‰ ‰!‰"‰#‰$‰%‰&‰'‰(‰ÞÞÞÞÞÞÞÞ¹ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$‰ ‰,‰8‰9‰‚‰¡‰Š‹”‹±‹²‹„ãÇ«’|f|«M6|-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hG?5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH+h_0ÚB*CJOJQJ^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH1hG?5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH7h6,)56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH7hl&ƒ56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH (‰)‰*‰+‰,‰9‰‹‹ÃÄÅÆÇÈÉÊËÌ€Ž¥’Š’Á•Â•Ì—͗ΗϗÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$„…ÂÃÅÊâ…‡Ú“Ü“è“铱•²•Á•ù–ú–——-—/—Ë—Ì—èÒè²¢¢}¢}¢m¢YBYBYBYB-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHh_0ÚB*OJ^JmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsH#h_0ÚB*OJQJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsHh6,)B*OJ^JmHphsHhl&ƒB*OJ^JmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH̗͗חٗޗì—í—«šŽšµš¶šåɭɑzdQ:#-h6,)6B*CJOJ]^JaJmHphsH-h)6B*CJOJ]^JaJmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH7hòr56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH ϗЗїҗӗԗ՗֗חؗٗڗۗܗݗޗí—š­š®š¯š°š±š²š³šÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$³šŽš¶š·šžš¹šºšÞšÞ›œÞœßœ"g§æ.žnžÞººººººÞÞޕ••••••$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gd6,) $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$¶š¹šºšÝš›4œ5œÞœ!"Z[_fg|ˆ‹Œ’“–—Ÿ €§ÊËåæìÙƶŠ“Š|e|N|Ne|N|N|N|N|N|N|N|e-h_0Ú6B*CJOJ]^JaJmHphsH-h6,)6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsHh6,)B*OJ^JmHphsH%h6,)5B*OJ\^JmHphsH%hòr5B*OJ\^JmHphsH%h# 5B*OJ\^JmHphsHæ-ž.žmžnžªž«žìžíž.Ÿ/ŸGŸHŸ¥€ª€«€¬€²€³€å€ø€I¥“¥—¥¡¥Ö¥×¥ÐŠÝŠ§èÕèŸèŸèŸèŸè«›‹{‹›‹›k[k[k›k›K›h_0ÚB*OJ^JmHphsHhÑ^B*OJ^JmHphsHhrjýB*OJ^JmHphsHhòrB*OJ^JmHphsHhÉ­B*OJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsH-h6,)6B*CJOJ]^JaJmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsHnž«žíž/ŸHŸIŸ ¢!¢i€«€f¥g¥h¥i¥j¥k¥l¥m¥n¥o¥p¥q¥ÚÚÚÚ¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$q¥r¥s¥t¥u¥v¥w¥x¥y¥z¥{¥|¥}¥~¥¥€¥¥‚¥ƒ¥„¥…¥†¥‡¥ˆ¥‰¥Š¥ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$Š¥‹¥Œ¥¥Ž¥¥¥‘¥’¥“¥”¥•¥–¥—¥ÂŠX©$««¬Ò­Ó­’® ° ° °‰°Š°ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$§7§Žªµª °>°“°¯°~±ƒ±¿±À±6³D³>ŽOŽÈŽÉŽîŽïßïßïß헭~­hßT@ß@'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsH1hG?5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH+h_0ÚB*CJOJQJ^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsHhG?B*OJ^JmHphsHhrjýB*OJ^JmHphsHŠ°‹°Œ°°Ž°°°‘°’°“°”°•°–°—°˜°™°°°À±4³5³6³7³8³9³:³;³ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$;³<³=³>³?³@³A³B³C³D³?Ž@ŽÉŽµXµM·N·a·‹·®·É·?žÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$îŽ µµµµL·_·Š·?ž‚žƒžÄžÅžÑžÒž¹¹C¹D¹T¹U¹}¹~¹†¹‡¹ëלëק”„mVmVm?mVm?m×m?mV-h_0Ú6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hrjý6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'h_0ÚB*CJOJ^JaJmHphsH?ž@žƒžÅž¹Ñ¹Ò¹§ŒšŒ¡œ¢œ£œ€œ¥œŠœ§œšœ©œÚ¶¶¶¶•••••••••••• $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gdrjý$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$‡¹‹¹Œ¹Å¹Æ¹Ï¹Ð¹Ñ¹#œoœ¬œ±œ‹ŸŒŸ ¿ ¿¥¿Š¿èÑèºèª—ª‡ªq[B[.[.'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH1hG?5B*CJOJQJ\^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH+hÉ­B*CJOJQJ^JaJmHphsHhrjýB*OJ^JmHphsH%hG?6B*OJ]^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH-hrjý6B*CJOJ]^JaJmHphsH-h_0Ú6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH©œªœ«œ¬œ­œ®œ¯œ°œ±œŠ¿ÀÀÀÀÀÀÀÀÀÀÀÀ À!À"À#ÀÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$Š¿À(ÀVÀÂÂUůƱÆÍÆÍÇïÇÈ.ÈKÈžÈ×ÈòÈÉIÉÇÉÈÉjÊmÊÿÊË>ÓéÙÉٹ٥ْÙ{d{d{d{d{ÙTÙDÙÉÙhÉ­B*OJ^JmHphsHhrjýB*OJ^JmHphsH-h)6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHh_0ÚB*OJ^JmHphsHh)B*OJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH#À$À%À&À'À(ÀÛÁÜÁÂUÅVŰƱÆÎÆÇ*ÇÍÇÎÇÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ¹$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$ÎÇJÉKÉÈÉ>Ê?Ê@ÊAÊBÊCÊDÊEÊFÊGÊHÊIÊJÊKÊLÊMÊNÊOÊÛºººººººººººººººººººº $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gd)OÊPÊQÊRÊSÊTÊUÊVÊWÊXÊYÊZÊ[Ê\Ê]Ê^Ê_Ê`ÊaÊbÊcÊdÊeÊfÊgÊhÊÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$hÊiÊjÊkÊlÊmÊUËVËÕËÄÍÎÐ ÐKÒ>Ó?Ó Ô=Õ>Õ?Õ@ÕAÕBÕCÕDÕEÕÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$>ӟԠÔÕ8Õ;Õ<Õ=ÕjÕkÕlՇՈպÕNה×ë×ëÃׯ량s]ŸJŸ3-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsH+hÉ­56B*OJ\]^JmHphsH+h_0Ú56B*OJ\]^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH'hÉ­B*CJOJ^JaJmHphsH'h5âB*CJOJ^JaJmHphsH'hrjýB*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHEÕFÕGÕHÕIÕJÕKÕLÕMÕNÕOÕPÕQÕRÕSÕTÕUÕVÕWÕXÕYÕZÕ[Õ\Õ]Õ^ÕÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$^Õ_Õ`ÕaÕbÕcÕdÕeÕfÕgÕhÕiÕjÕkÕlՈջÕüÕN×O×ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ¹$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$Oו×Ü×"ØfدØóØ8فقÙ:ÚÜ܀ÞÅÞ&ß'ßÚÚ²ÚÚÚ²²‘‘‘‘‘‘‘‘ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$'$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$gdÉ­$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$”ולם×Ë×Ì×Û×Ü×ØØ!Ø"ØPØQØ\Ø^ØeØf؊؋ؘؙآإحخدذØÖØ×ØòØóØ4Ù5Ù8ÙUÙYـفÙ9Ú:ÚÜèѺÑèÑèÑèÑèÑèѺÑèÑèÑèÑèѺè£ÑèÑèѺèѺяl%hG?6B*OJ]^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH-h5â6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hrjý6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hÉ­6B*CJOJ]^JaJmHphsH)ÜÜSÜU܂܅܆܌ÜYÞZÞoÞpÞހބޅވމސޒޙޚފާުޫÞÄÞÅÞõÞüÞýÞ%ßTß\ߑߒߕߟߠ߮߯ß4à^à_àtàøáâÛèïßÏߺšºß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ß˜ßÏï˜Ï˜Ï˜ÏßÏ߈ïˆßÏßh5âB*OJ^JmHphsHhÉ­B*OJ^JmHphsH#h_0ÚB*OJQJ^JmHphsH)h_0ÚhG?B*OJQJ^JmHphsHh_0ÚB*OJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsHhrjýB*OJ^JmHphsH/'ß(ß)ß*ß+ß,ß-ß.ß/ß0ß1ß2ß3ß4ß5ß6ß7ß8ß9ß:ß;ß<ß=ß>ß?ß@ßÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$@ßAßBßCßDßEßFßGßHßIßJßKßLßMßNßOßPßQßRßSßTßUßÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞº#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gd_0Ú $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$UßVßWßXßYßZß[ß ß à¡à ääGäÚèÛèìéíéîéïéðéñéòéÛÛÛÛÛÛÛºººººººººººººº $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$#$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$gd_0ÚÛèëéðéñéþéêßêõêë4ëìì/ì1ìlíníoí»íŒíë×푭{­{­gÃSÃ=ÃëÃ+h8B*CJOJQJ^JaJmHphsH'hÉ­B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH+h6’B*CJOJQJ^JaJmHphsH7hG?56B*CJOJQJ\]^JaJmHphsH+hG?B*CJOJQJ^JaJmHphsH'h8B*CJOJ^JaJmHphsH'h­AÆB*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHòéóéôéõéöé÷éøéùéúéûéüéýéþéÿéêììììì ì!ì"ì#ì$ì%ìÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$%ì&ì'ì(ì)ì*ì+ì,ì-ì.ì/ì0ì1ìœíŸíÒíéí(îlîšîãîäîÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ¹$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„^„a$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$ŒíŸíÑíèí§îšîäî&ï'ïUïVïiïjïôïõï;ð<ð‚ðƒð¢ð£ðøöúö?ûåÏŒ¬œ¬…n…Z…n…n…n…n…Z¬J¬h­AÆB*OJ^JmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH-h­AÆ6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsHh6’B*OJ^JmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH+hG?56B*OJ\]^JmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsHäî'ïjïõï<ðƒð£ð€ð±ò²òÊöËöÌöÍöÎöÏöÐöÑöÒöÓöÔöÕöÚÚÚÚÚÚ¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹¹ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$$$ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"„`„a$ÕöÖö×öØöÙöÚöÛöÜöÝöÞößöàöáöâöãöäöåöæöçöèöéöêöëöìöíöîöÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$îöïöðöñöòöóöôöõööö÷öøöùö‚ùÁù?û@ûÛýÜýÝýÞýßýàýáýâýãýäýÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$?û@ûÐûÑû]ý^ýÚýÛýÝýëýìýîý+þ,þë×Ç׭ך×NJqX<7hG?0J56B*CJOJ\]^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hÉ­0J5B*CJOJ\^JaJmHphsHh­AÆB*OJ^JmHphsH%hG?5B*OJ\^JmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsHhG?B*OJ^JmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH äýåýæýçýèýéýêýëýìýíýîýöý÷ý-þ.þ3þlþ©ª¹Ø…†¿ÜÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$,þ-þ.þ2þ3þkþlþªž¹Ø„…†œŸæͱ›f›±›Í›Í›J.7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH7hàThG?0J5B*CJOJ\^JaJmH phsH 1hàThG?0JB*CJOJ^JaJmH phsH 7hàThG?0J5B*CJOJ\^JaJmH phsH +hG?0JB*CJOJ^JaJmHphsH7hG?0J56B*CJOJ\]^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hG?0J6B*CJOJ]^JaJmHphsHŸ¿æô±ÊËÌê•–R^ª « ² à Ä Å Æ ç è é ž Ÿ åќќѣ‡£pѣќÑ\Ñ£E£Ñp‡pÑœ-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH'h­AÆB*CJOJ^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH'h6’B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH3hàThG?5B*CJOJ\^JaJmH phsH °±ÌëC « ² ³ Ž µ Æ é ™ š ž ä å ö÷ 2ÜÝìÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$Ÿ ˜ · ä 01JUíõö  1Ýêëì789Y†µ7(;ëÔëÔëžë€ë€ë€ëŠëÔëŠÔëÔëÔsÔëÔëÔë\-hàThG?B*CJOJ^JaJmH phsH -h­AÆ5B*CJOJ\^JaJmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH'h6’B*CJOJ^JaJmHphsH7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHì789Z…†‡¶#ç8(:;`yzªV"W"x"µ$ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$;_`xª";"W"w"¶$×$~'''ž'Ÿ' 'åκ£ºŒº£º£ºv]G+º7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH+hG?0JB*CJOJ^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH*hG?>*B*CJOJ^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH-hàThG?B*CJOJ^JaJmH phsH 3hàThG?5B*CJOJ\^JaJmH phsH µ$¶$Ø$~''€'' 'Æ)È)æ)l++‚+©+..1.R.€/ž0¹0Ü0…3†3Š3ÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$ 'ª'Ç)È)æ)^+k++Š+§+š+,,.0.1.Q.¹0Û0†3¥36ë×ìט׬×|×h×N7¬×¬×¬×-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH'hF8žB*CJOJ^JaJmHphsH7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH'hód­B*CJOJ^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'h6’B*CJOJ^JaJmHphsHŠ3ú5 66616[6Ž77®7Â8Ã8ä8 99;:;e;Q=R=r=œ=@@M@äCåCÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$60616Y6Z6[6ç6è67®7Á8â8ä8 99;Y;[;_;`;d;==R=p=›=f?p?ð?ÿ?@@@M@åÎŽ˜Ž„΄΄å„΄΄΄΄p„å΄p„p„ÎSŽ9hàThG?56B*CJOJ\]^JaJmH phsH 'hód­B*CJOJ^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH3hàThG?5B*CJOJ\^JaJmH phsH -hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH3hG?56B*CJOJ\]^JaJmHphsH M@äCDÂEåE F FFMFJ>JOOO;O_O0P6PëÔ뜊ŠvÔëÔë_HÔë1ë-hàThG?B*CJOJ^JaJmH phsH -h­AÆ5B*CJOJ\^JaJmHphsH-hë)…5B*CJOJ\^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH7jhG?0JB*CJH*OJU^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH-hód­5B*CJOJ\^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsHåC D DÁEÂEÃEÄEÅEÆEÇEÈEÉEÊEËEÌEÍEÎEÏEÐEÑEÒEÓEÔEÕEÖE×EÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$×EØEÙEÚEÛEÜEÝEÞEßEàEáEâEãEäEåE FFNF`FrF‚F’F­FÈFÉFùGÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞÞ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$ùGJJ?JcJˆJ¥J»JŒJKOO=OIO_OP/P0PmRÞÞÞÞÞÞÞÞÞÁÁÁŠŠŠŠŠÁ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!a$$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ga$ $ Æ5NˆŒð * ^’Ì4n¢Ö D"a$6P7PmRnR—RÇSÈSÍSiTïTõTÔWÕWàWáWóWþ[\\ë×À©×•×•×~×e×e©×L31hód­0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH0jhG?B*CJOJU^JaJmHphsH-hG?6B*CJOJ]^JaJmHphsH'h5âB*CJOJ^JaJmHphsH-hG?5B*CJOJ\^JaJmHphsH-h5â5B*CJOJ\^JaJmHphsH'hG?B*CJOJ^JaJmHphsH'h­AÆB*CJOJ^JaJmHphsHmRnR˜RÈSiTTÔWóW Yþ[^†`‡`²`ÿa,c-c.cFcocüc“d¥d‡fˆf‰fŠfââââââââââââââââââââââââââ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$\\ \ \3\^\{\]]²] ^Œ^^÷_ø_``7`8`…`²`-c.cFcmcpcûcüc’d“d‡fˆf’ffæͮ͞ˆžržÍžÍžÍžÍžÍžÍžæ͞ržržržÍžY1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH+h5â0JB*CJOJ^JaJmHphsH+h­AÆ0JB*CJOJ^JaJmHphsH+hG?0JB*CJOJ^JaJmHphsH1hód­0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1h­AÆ0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH!Šf‹fŒffŽfff‘f’f“f”f•f–f—f˜f™fšf›fœffžfŸf fââââââââÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€ka$$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$ f¡f¢f¹fºfÒfg?gvg±gëg h,hUhƒhºhëhiBiti¥iÆiÇiâââÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€ka$f¢fžfÒfugvgÆiüil‘lµl¶lÁlÂlÖl×l n&nxnyn{nŸn‡o·oPpQp[p\p—pŸpõq$r&r4ræÍŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽžŽ…m.hG?0J>*B*CJOJ^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJ(OJ\^JaJ(mHphsH+hG?0JB*CJOJ^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hG?0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH1hF8ž0J5B*CJOJ\^JaJmHphsH!Çiýi/jdj“jÁjíjkQkk¯kÞklIl€l¶l×lmEmomŠmÎmÏm÷m n n&nââââââââââââââââââââââââââ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$&nHndnzn{n nÓno-oXo‡oˆo·oÙop\p–p—p pÖpq=q€qâââââââââââââââââââââÂ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$gd5â$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$€q»qöq÷qøqùqúqûqüqýqþqÿqrrrrrrrrr r rßßÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂÂ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$gd5â r r r rrrrrrrrrrrrrrrrrrr r!r"r#r$rââââââââââââââââââââââââââ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$$r%r&r'r(r)r*r+r,r-r.r/r0r1r2r3r4r5rÜrââÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅÅŞ& Æ;zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú F"„€ð`„$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€¥a$4r5r6r7rÜrÝrÞrŸs¿sÀsÁst€tt‚t£t€t¥tÉtÊtËtÌtòvóvôvõvwžwŸw¹wºw»wàwáwâwxx xìxíxîx×yØyÙyÛyÜyÞyßyáyâyäyåyæyëyìyèØПØП°ØП°ØПØП€ØП€ØПØПØПØПØПØП ˜ ˜ ˜ ˜ ”Œ”ŒjhÑ^UhÑ^jhlúUhlúhÑ^OJ^JmHsHhÑ^OJQJ^JmHsH"hÑ^CJOJQJ^JaJmHsHhÑ^mHsHjhÑ^0JH*UmHsH.hG?0J>*B*CJOJ^JaJmHphÿsH6Ür¿s€t£tÊtóvw¹wàwxìx×yØyÚyÛyØØ®}}}. Æ;yú¯üåþQ‡œó ) _•Ë7m£Ù E"„ÿÿ„ÿÿ„€ð]„ÿÿ^„ÿÿ`„) ÆAzú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú F"|$²&„€ð`„& Æ;zú°üæþRˆŸô * `–Ì8n€Ú F"„€ð`„ÛyÝyÞyàyáyãyäyåyïyðyñyòyóyýýýýýýøêàýýÃ$ Æ) Рp@ à°€P ðÀ!€Ra$ „„]„^„ $„„„q#& #$a$dÿ ìyíyîyñyòyóyöîêæÎ.hG?0J>*B*CJOJ^JaJmHphÿsHhlúhÑ^jhÑ^UhœzmHnHu90P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$n%°°Š°Š Ä@ 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$n%°°Š°Š Ä@ 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$á%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$ü%°°Š°n Ä@ 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$¥%°°Š°S Ä@ 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$S%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°7"°Š#Š$S%°°ˆ°ˆ ÄV 00&P P/R :pòr°€. °ÄA!°S"°O#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 ÄòÚ òSò±V 00&P P/R :pòr°€. °ÄA!°n"°4#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 Äò¿òSòÌV 00&P P/R :pòr°€. °ÄA!°S"°O#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 ÄòÚ òSò±V 00&P P/R :pòr°€. °ÄA!°S"°O#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 ÄòÚ òSò±V 00&P P/R :pòr°€. °ÄA!°n"°4#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 Äò¿òSòÌV 00&P P/R :pÉ­°€. °ÄA!°S"°O#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 ÄòÚ òSò±V 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°7"°Š#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 Äòö òSòuV 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°7"°Š#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 Äòö òSòuV 00&P P/R :pÉ­°€. °ÄA!°S"°O#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 ÄòÚ òSò±V 00&P P/R :pl&ƒ°€. °ÄA!°7"°Š#Š$S%°°ˆ°ˆ P0 Äòö òSòu@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$ø %°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°Š°Š Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä@ 00&P P/R :p­AÆ°€. °ÄA!°Š"°Š#Š$Š%°°ˆ°ˆ Ä†œR@ñÿR Standaard1$7$8$H$CJ_HaJmH sH tHLAòÿ¡L Standaardalinea-lettertypeVióÿ³V Standaardtabelö4Ö l4Öaö .kôÿÁ. Geen lijst :&@òÿñ: Voetnootmarkering*U@òÿ* Hyperlink%ƒ¿8—UœúÊþç0ž§#Y. >óq §ŠKn•Ÿh„«Ò·¢¥ €i><8D€MŠMZtÐŠš¢µ>Â=ÍËîìõµ‡. <0H-[Ïej,jóqTÿÿÿÿ;Tÿÿÿÿ}Tÿÿÿÿ¿TÿÿÿÿUÿÿÿÿCUÿÿÿÿ…UÿÿÿÿÇUÿÿÿÿVÿÿÿÿwVÿÿÿÿÏVÿÿÿÿ'WÿÿÿÿWÿÿÿÿ×Wÿÿÿÿ/Xÿÿÿÿ‡XÿÿÿÿßXÿÿÿÿ7YÿÿÿÿyYÿÿÿÿ»YÿÿÿÿýYÿÿÿÿ?ZÿÿÿÿZÿÿÿÿÃZÿÿÿÿ[ÿÿÿÿG[ÿÿÿÿ‰[ÿÿÿÿË[ÿÿÿÿ ˆ‰Š‹ŒŽ¥­®Ì×ÝVW‹°Å×ù *JKvw«°Òò?cdmn¬­áâãäåæçè     !"#$%&'()*+,-./0123456ABäÓÞjkw‚— ˜  , - K T “ €‰ŠiOôõCU“”hi _`’“Ô³ŽK!L!i#j#€%¥%ì%í%i'‘(M)N)Y)*þ+¥,Š,­,E.ž/ 3!353„4&6ò6ß7Ã8>9?9M9<<=<><å<? ?/?|A}A’B#D$D%D&D'D(D)D*D+D,D-D.D/D0D1D2D3D4D5D6D7D8D9D:D;DD?D@D_D`DHE/F0FGGHH­I®IlJmJÖK×K¥LŠL M¡M¢M£M€M¥MŠM§MšM©MªM«M¬M­M®M¯M°M±M²M³MŽMµM¶M·MŒMVOWO;QQ?Q@QAQBQCQDQEQFQ|Q~QŽTT”TžTüT"U!V"V£VãV*W²WÆWÇWiXjXPYYZ Z Z Z Z ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ Z*Z$\%\&\'\(\)\*\+\,\-\.\/\0\1\2\3\4\\^]^Ü_Ý_€bbbÔbôbAcöc÷cAd…dÏdeee±eõeúefffffffff f f ffzg{gŠg/i0i1i2i3i4i5i6iZi[i\i]i^i_i`iaibiŸiÝijmmpŽpsttÊtËtÌtÍtÎtÏtÐtÑtÒtÓtÔtÕtÖt×tátvvw?w@wAwBwCwDwEwFwGwHwIwJwKwLwÎw‰yŠyÖ{×{æ{|e|”|]}^}/0 !"#$%&'()*+,9‹ƒÃ…Ä…Å…Æ…Ç…È…É…Ê…Ë…Ì…€†¥ŠŠŠÁÂÌÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞíî‘¬’­’®’¯’°’±’²’³’Ž’¶’·’ž’¹’º’Þ’Þ“”ޔߔ"•g•§•æ•.–n–«–í–/—H—I— š!šiœ«œfghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—ÂžX¡$£«€Ò¥Ó¥’Š š š š‰šŠš‹šŒššŽššš‘š’š“š”š•š–š—š˜š™š°šÀ©4«5«6«7«8«9«:«;«<«=«>«?«@«A«B«C«D«?¬@¬É¬­X­M¯N¯a¯‹¯®¯É¯?°@°ƒ°Å°±Ñ±Ò±§ŽšŽ¡µ¢µ£µ€µ¥µŠµ§µšµ©µªµ«µ¬µ­µ®µ¯µ°µ±µŠ·žžžžžžžžžžžž ž!ž"ž#ž$ž%ž&ž'ž(žÛ¹Ü¹ºUœVœ°Ÿ±ŸÎŸ¿*¿Í¿Î¿JÁKÁÈÁ>Â?Â@ÂAÂBÂCÂDÂEÂFÂGÂHÂIÂJÂKÂLÂMÂNÂOÂPÂQÂRÂSÂTÂUÂVÂWÂXÂYÂZÂ[Â\Â]Â^Â_Â`ÂaÂbÂcÂdÂeÂfÂgÂhÂiÂjÂkÂlÂmÂUÃVÃÕÃÄÅÆÈ ÈKÊ>Ë?Ë Ì=Í>Í?Í@ÍAÍBÍCÍDÍEÍFÍGÍHÍIÍJÍKÍLÍMÍNÍOÍPÍQÍRÍSÍTÍUÍVÍWÍXÍYÍZÍ[Í\Í]Í^Í_Í`ÍaÍbÍcÍdÍeÍfÍgÍhÍiÍjÍkÍl͈ͻÍüÍNÏOϕÏÜÏ"ÐfЯÐóÐ8стÑ:ÒÔԀÖÅÖ&×'×(×)×*×+×,×-×.×/×0×1×2×3×4×5×6×7×8×9×:×;×<×=×>×?×@×A×B×C×D×E×F×G×H×I×J×K×L×M×N×O×P×Q×R×S×T×U×V×W×X×Y×Z×[× × Ø¡Ø ÜÜGÜÚàÛàìáíáîáïáðáñáòáóáôáõáöá÷áøáùáúáûáüáýáþáÿáâäääää ä!ä"ä#ä$ä%ä&ä'ä(ä)ä*ä+ä,ä-ä.ä/ä0ä1äœåŸåÒåéå(ælæšæãæäæ'çjçõç<èƒè£è€è±ê²êÊîËîÌîÍîÎîÏîÐîÑîÒîÓîÔîÕîÖî×îØîÙîÚîÛîÜîÝîÞîßîàîáîâîãîäîåîæîçîèîéîêîëîìîíîîîïîðîñîòîóîôîõîöî÷îøîùî‚ñÁñ?ó@óÛõÜõÝõÞõßõàõáõâõãõäõåõæõçõèõéõêõëõìõíõîõöõ÷õ-ö.ö3ölö©øªø¹øØø…ú†ú¿úÜýþ°þ±þÌþëþC«²³ŽµÆ陚žäåö÷ 2 Ü Ý ì  789Z…†‡¶#ç8(:;`yzªVWxµ¶Ø~€ Æ!È!æ!l##‚#©#&&1&R&€'ž(¹(Ü(…+†+Š+ú- ...1.[.Ž//®/Â0Ã0ä0 193:3e3Q5R5r5œ588M8ä;å; < <Á=Â=Ã=Ä=Å=Æ=Ç=È=É=Ê=Ë=Ì=Í=Î=Ï=Ð=Ñ=Ò=Ó=Ô=Õ=Ö=×=Ø=Ù=Ú=Û=Ü=Ý=Þ=ß=à=á=â=ã=ä=å= >>N>`>r>‚>’>­>È>É>ù?BB?BcBˆB¥B»BŒBCGG=GIG_GH/H0HmJnJ˜JÈKiLLÔOóO QþSV†X‡X²XÿY,[-[.[F[o[ü[“\¥\‡^ˆ^‰^Š^‹^Œ^^Ž^^^‘^’^“^”^•^–^—^˜^™^š^›^œ^^ž^Ÿ^ ^¡^¢^¹^º^Ò^_?_v_±_ë_ `,`U`ƒ`º`ë`aBata¥aÆaÇaýa/bdb“bÁbíbcQcc¯cÞcdId€d¶d×deEeoeŠeÎeÏe÷e f f&fHfdfzf{f fÓfg-gXg‡gˆg·gÙgh\h–h—h hÖhi=i€i»iöi÷iøiùiúiûiüiýiþiÿijjjjjjjjj j j j j jjjjjjjjjjjjjjjjjjj j!j"j#j$j%j&j'j(j)j*j+j,j-j.j/j0j1j2j3j4j5jÜj¿k€l£lÊlóno¹oàopìp×qØqÚqÛqÝqÞqàqáqãqäqåqïqðqôq˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€Iˆ0€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€˜@0€€00¢˜@0€€Iˆ00¢@0€€øIˆ00¢˜@0€€Iˆ00¢@0€€øIˆ00¢˜@0€€˜@0€€˜@0€€Iˆ00d ¢ Ì9 Ó A €p9;L·U~Y±_bÜg mnuŠ‰„Ì—¶šæ§îŽ‡¹Š¿>Ӕ×ÜÛèŒí?û,þŸŸ ; '6M@6P\f4rìyóyœÁÃÅÈÊÍÏÒÔÖØÚÜÞàâäæçêëïòôöûÿ   &)V m  )  $­4#L'K'Ø*ç*3/@/H7V7ö;<ß@ê@ A AyOO€O…OÐOáOåOòOœRÉRKTPTÊTÑTïTúT;UDUnVxVôW÷WŠYYY•YºYÀY»ZÀZ^^e^b™bšbœb«b±b¹b¿bc c…d–dHeQeáfçfggg!g%g0gµgÃgoiuiìiöiBjKjOjSjkk.k7kkltlîmõmõnýn‰rr@sFsõtútütujvqv”v¢vùvþvŠyy®y¹yuzz¶zÀzÌzÒzØzÜzàzãzæ{ô{ù{ÿ{| |>|L|}}O}\}~~Ø~ß~067BtºÈ€Œ€Ò€Ù€â€ç€è€ì€MTK‚X‚‹ƒ’ƒ3„?„j„o„—„„Ï…Ý…9‡E‡%ˆ,ˆNˆTˆ‹ˆ”ˆ›ˆžˆ ˆ®ˆ.‰1‰WŠbŠìŠóŠ ‹‹ŒŒOW_fÂÈÉÔBŽGŽ3AFQISÕÛÜãäéû‘‘ ‘ ‘‘!‘-‘’%’È’Î’3“=“Õ“Ý“è“ò“F”L”• •`•f•g•n• •¥•r—u—Á™Ä™Ù™Ü™â™è™é™ï™ó™ù™!š'š¥š«š¬šžšœšÊš››¥œªœ«œ²œøœŸ%Ÿ­ Ž ƒ¢Š¢L£R£Ÿ¥¿¥@ŠEŠøšýšþš©»ªÇª ««««@¬F¬ ­­É­Ö­®®o¯y¯|¯„¯ý¯°³³A³K³N³W³eŽoŽrŽzŽœµŸµÄ·Ï·ß·é·ë·ð·(ž-ž?žJžTž\žX¹e¹Vœ`œcœkœ•œšœœŸÁŸöŸÿŸi¿r¿x¿¿ü¿À{ÁˆÁôÁøÁzĆÄùÄÅ/Æ3ƹÆÀÆàÆéÆÇÇÃÇÊÇcÈgÈSÉWÉ;ÊDÊÜÊåÊ?ËCËÓËßËæÌïÌ-Í;͚ͮͯͺÍÃÍÏÍëÍúÍ Î-Î/Î=ÎBÎNÎ_ÎkÎxÎ|Î}΂ÎæÎìÎ~όϳѹтҏ҂ԌÔ(Õ+Õ,Õ:ՆՉÕïÕóÕôÕùÕ·Ö»Ö[×aׯײ×4Ø=Ø\Ù`ÙaÙfÙøÙÚbÚgÚíÚñÚòÚ÷ÚGÜIÜÁÝÅÝÆÝËÝ¥â±âKãTãgãoãMäUä×åÞåñåùå æ¥æšæ¯æèè€è«èKïXï@óGó3öIöKököö™öœöÆöÇøËøÌøÑø†úœúºûÄû0ü5üÐýÚýÞþäþÿ ÿñù~‚…•š §«¬±ÖÝ­¶ó÷øû5?»À  ú ÿ   1 8 D N MS”›·Ã•Ÿ¢ªØÙÞéë÷ý $((:;TU_„ˆ‰‘—˜£óþ7=>H’•W[_gim‹”£ÁÇÈÑ —Ÿ#2Y`ˆŠ¥ŽÝä` i •! !È!Î!×!Û!—"¡"Œ#Ä#Ë#Ñ#Õ#á#T$e$Ž%”%­%³%û%&1&5&@&J&¶)Â) ++‰++Ç+Í+Ñ+Õ+1.Y./¡/¢/§/â/ï/ó/ø/l0q0ÿ01(161ë2õ2J3P3Q3Y3h3s3{3„344.5455ˆ5‰5•5€5±5µ5Ä5888M8X8j8¬9³9Ž9œ94>>>?>B>C>H>’>—>ž>š>É>Ó>­A·AÑA×A!B6B?BKBöBC;CBC‰DŒDD–DŽD·DQE^EwE}EE…E=FBF‚FˆFF“FG G_G/H7H=H>HDHÆHÌH¡I¶IJJKJUJXJ`JnJzJ{J†J‡JŒJiLnLqLuLL†L™LšLM)M,M1MŠOOÃOÉOæOñO™P PQQâQòQ÷QÿQ?RHRÙRêR7S;STTT'T|TŠTU¢U¥U«UVV^VlVV“VÕVèVWWTWbW WŠW8X>XkXrXzX~XX„X©X±XZ¢Z.[5[6[B[w[}[¥\¬\­\¹\3^:^t^z^{^„^Ò^Õ^_"_%_._I_Q_v_y_z_ƒ_„_‰_‹_•_±_¹_º_Â_Î_Õ_ë_ò_,`/`0`5`U`Y`Z`e`ƒ`‰`Š`“`™`¡`£`­`º`Á`Â`Ê`ë`ï`BaHaIaQatazaªa°aýabbb/b5b“b™bšb¢bÁbÅbíbôbc…c†cc€c­c¯cŽcd'dNdWd€dˆdºdÁd×dÝdee'e5e7eCeEeKeve|eŠe“e˜eœeÏeÔeÕeße÷eüe3f;fHfNfXfbfdfhfqfwf€f©fÓf×fgg7g˜>ö>?gBsBG‰GIJQJÄKÉKO"OôPùPíRùRhTpTÊTÑTPURU£V±VãVæV*W-W²WºWÌX×X!Y,YPYYYY•YHZNZyZÑZ4\=\^^µ_À_+`4`¥bªbAdGd…d–dÏdÒdeeeeie±e·eìfïfhhŸi€iÝiáij#jŽj–j~k…kälèlÔqÞqs!sttrttguquöuv'w/wLwSwÎwÓwIxKx¡y€yzzÜzÞzî}ö}€“€08=EÒÙÄ‚Æ‚ƒ ƒ„„'„*„Ì…Î…‚‡„‡Ÿˆ²ˆ‰—‰‘ŠšŠL‹O‹úŒ•ŽŽÞì’’Š””"•%•U•[•g•n•§•ª•Æ•Ë•æ•ë•.–1–n–x–«–·–í–÷–/—1—c™h™«œ²œ=e—œµ¢#£ß€à€ŠŠ’Š“Šm§o§¶§Â§ ššÒ¬×¬­­ ®®ƒ°‡°Å°Ë°Í°Ò°± ±Ÿ²¥²Ã³Å³Õ¶ä¶Ú·Û·(ž-žœžžžS¹V¹ººu»€»œœRœTœÇŸÍŸš¿¡¿ÈÁËÁmÂuÂÕÃÚòĺÄÅÅÆƎƹƹɿɵʷʠ̀̕ϛÏÜÏÞÏ"Ð(ÐZÐ^ÐfÐmЯлÐóÐÿÐ.Ñ7Ñ8Ñ=ÑÆÑÌÑ:Ò=ҏԐÔ,Õ:ÕúÕÖ[ÖpրփÖüÖ%×[×aזכנש×Ø|ØnÙrÙ~ۀÛQÜTÜIß\ߛߣߢáªáÂãÒãtå~åçç'ç4çjçmçëçôçõçúç<è?èƒè†è˜é¢éŠê°êØíáí#î,îïï*ð2ðÁñÅñ5ò=òoòyòóòøòÑõÔõ3ökö¶÷º÷eøqøzú„ú†úŸú'ü/üýˆýþœþ­þ¯þ:ÿ?ÿjn QS«¯µÃ™žÖ݇Ž‰‘óõØ Ú õ ù ã é 46”›‡<?àšKQöøÑÙir(9;_Ž˜15vx_c’KU²Ž˜ž¬²GNz|C!M!Ã!Å!}##Å$Í$D%I%&&@&L&¥(§( +(+‚+„+©+«+Ñ-Û- . .1.Z.^.`.00¿0Á0$2&26383G4O45#5N5P58L8A;C;'=/=£=®=Ÿ=À=r>u>‚>…>¹>Ã>úABˆB‹BCC_GHH.H0H6H0KÇKÍKhLèLîL§O®OúPQ0Q?QS!STT7VFVLXSXRYëYw[û[\’\H^O^Î_Õ_ß`é`IaSa5jªj»jPk]k?lClˆl¢lÀmÅm8n=nÊnÑniomoápëpOqaqØqØqÚqÚqÛqÛqÝqÞqàqáqãqäqñqôqŽŠ6BÛ<>< ?/?@D`D·MŒM²WÇW Z*ZßstltÖt×tátº’Þ’/—I—þ§ šl͈ÍãCã'çCçjç~çîõ÷õ«µ“Ì9Z‡¶&3:3G=GÈKLÔO QþSV²XÿY.[F[o[¥\¢^º^5jØqØqÚqÚqÛqÛqÝqÞqàqáqãqäqñqôq5jØqØqÚqÚqÛqÛqÝqÞqàqáqãqäqñqôq_sF#ÿÿÿÿÿÿÿÿÿRÙYÿÿÿÿÿÿÿÿÿ „„Æ ^„`„‡hˆH Artikel . „„Æ8^„`„‡hˆH Sectie . „ЄPþÆÐ^„Ð`„Pþ‡hˆH() „`„pÿÆ`^„``„pÿ‡hˆH() „ð„PþÆð^„ð`„Pþ‡hˆH) „€„PþÆ€^„€`„Pþ‡hˆH) „„àþÆ^„`„àþ‡hˆH) „ „PþÆ ^„ `„Pþ‡hˆH. „0„pÿÆ0^„0`„pÿ‡hˆH. „h„˜þÆh^„h`„˜þ‡hˆH. „„PþÆ^„`„Pþ‡hˆH.. „È„þÆ ^„È`„þ‡hˆH... „À„xýÆp^„À`„xý‡hˆH.... „ž„èüÆØ ^„ž`„èü‡hˆH ..... „° „XüÆš ^„° `„Xü‡hˆH ...... „š „ÈûÆ^„š `„Èû‡hˆH.......  „ „8ûÆà^„ `„8û‡hˆH........  „à„`úÆ°^„à`„`ú‡hˆH.........RÙY_sFÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿån! œz# +))6,)8õP9G?qx? DàTÑ^òrxwž|l&ƒë)…6’É­ód­F8ž­AÆö)Ó_0ÚeAß5âò âlúrjýÿ@HP DeskJet 950C/952C/959CLPT1:winspoolHP DeskJet 950C/952C/959CHP DeskJet 950C/952C/959CÜXCÿ€ š 4d,,A4DINU"4$ô †Ñ$˜$$˜$HP DeskJet 950C/952C/959CÜXCÿ€ š 4d,,A4DINU"4$ô †Ñ$˜$$˜$€ŒŒHö¬ŒŒóq`@ÿÿUnknownÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿG‡z €ÿTimes New Roman5€Symbol3& ‡z €ÿArial5ShrutiA& ‡ŸArial Narrow3Latha"ˆ òЩß*™&ß*™&÷*˜Š¹7|2¹¹7|2¹! òÑ¥Àxxƒ|i|i2ƒQ òÑßßXðÿ?ÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿG?2ÿÿ~ Een pleidooi voor het gebruik van hedendaagse beeldmiddelen en technologieën bij de toepassing van kunst in de openbare ru J M VaissierPin  þÿà…ŸòùOh«‘+'³Ù0˜ (4LXdx „ ° Œ È Ôàèðøä€ Een pleidooi voor het gebruik van hedendaagse beeldmiddelen en technologieën bij de toepassing van kunst in de openbare ruJ M Vaissier Normal.dotPin2Microsoft Office Word@0@28Ÿ£™Å@ⷆü±Å@ⷆü±Å¹7|2þÿÕÍ՜.“—+,ù®0h hp|„Œ” œ€¬Ž Œ G䍹|iæ  Een pleidooi voor het gebruik van hedendaagse beeldmiddelen en technologieën bij de toepassing van kunst in de openbare ru Titel  !"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ¡¢£€¥Š§š©ª«¬­®¯°±²³Žµ¶·ž¹º»ŒœŸ¿ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞßàáâãäåæçèéêëìíîïðñòóôõö÷øùúûüýþÿ      !"#$%&'()*+,-.þÿÿÿ0123456789:;<=>?@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~€‚ƒ„…†‡ˆ‰Š‹ŒŽ‘’“”•–—˜™š›œžŸ ¡¢£€¥Š§š©ª«þÿÿÿ­®¯°±²³þÿÿÿµ¶·ž¹º»þÿÿÿýÿÿÿýÿÿÿýÿÿÿýÿÿÿÁþÿÿÿþÿÿÿþÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿRoot Entryÿÿÿÿÿÿÿÿ ÀF02=Ÿü±ÅÀ1Tableÿÿÿÿÿÿÿÿ/àùWordDocumentÿÿÿÿÿÿÿÿ \SummaryInformation(ÿÿÿÿ¬DocumentSummaryInformation8ÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿŽCompObjÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿqÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿþÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿÿþÿ ÿÿÿÿ ÀFMicrosoft Office Word-document MSWordDocWord.Document.8ô9²q